رهبران پنج کشور دارای سلاح هسته‌ای از جمله چین، روسیه، ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه روز یک شنبه 3 ژانویه (13 دی) با صدور بیانیه‌ای مشترک تاکید کردند که جنگ‌های هسته‌ای برنده ندارد و هرگز نباید وارد چنین عرصه‌ای شد.
بر اساس این بیانیه پنج کشور فوق تاکید کردند یکدیگر را با سلاح هسته‌ای هدف قرار نخواهند داد و همچنین کشورهای دیگر را نیز هدف نخواهند گرفت.
این نخستین بار است که پنج کشور دارای سلاح هسته‌ای که اعضای دائمی شورای امنیت نیز هستند بیانیه مشترکی درباره مسئله هسته‌ای را منتشر کردند و این اهمیت موضوع را دو چندان می‌کند.
جامعه بین‌المللی عموما از این بیانیه مشترک در مورد جلوگیری از جنگ هسته ای و اجتناب از مسابقه تسلیحاتی استقبال کرده است.
«ما جائوشو» معاون وزیر امور خارجه چین گفت که بیانیه مشترک رهبران پنج کشور دارای سلاح هسته‌ای به افزایش اعتماد متقابل کمک می کند چرا که این بیانیه به جای رقابت بین قدرت‌های بزرگ بر هماهنگی و همکاری تاکید کرده و برای ایجاد ثبات و توسعه متوازن کشورهای بزرگ نقش مثبتی ایفا می‌کند.
«آنتونیو گوترش»، دبیرکل سازمان ملل متحد نیز گفت این که کشورهای دارای سلاح هسته‌ای متعهد به اتخاذ تدابیری برای جلوگیری از جنگ هسته‌ای شده‌اند، دلگرم کننده است. این اقدام با درخواست همیشگی او برای گفت‌وگو و همکاری برای دستیابی به این هدف هماهنگ است.
این بیانیه مشترک پیش از نشست بررسی «پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای» که قرار بود در ماه ژانویه سال جاری برگزار شود، صادر شد. بر اساس دستور کار، کشورهای عضو سازمان ملل دهمین بازبینی این پیمان را که هر پنج سال یک بار برگزار میشود، در مقر سازمان ملل انجام خواهند داد، اما زمان بررسی اکنون به زمان دیرتر سال جاری موکول شده است. انتشار ناگهانی این بیانیه مشترک از سوی پنج کشور بزرگ نیز باید به تنش‌های کنونی بین‌المللی و بررسی پیمان فوق الذکر مرتبط باشد.
جنگ هسته ای نتیجه ویرانگری به همراه خواهد داشت. در طول جنگ سرد، ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی به گسترش زرادخانه تسلیحات هسته ای خود ادامه دادند و هر دو توانایی نابودی یکدیگر و کل کره زمین را داشتند. جنگ سرد به پایان رسیده است و برخی افراد برای راه اندازی یک «جنگ سرد جدید» آماده هستند. بی‌اعتمادی بین قدرت‌های هسته‌ای بر خطر جنگ هسته ای افزوده است. با این حال تاکید پنج کشور دارای سلاح هسته‌ای بر آن که جنگ هسته‌ای برنده ندارد و هرگز نباید وارد چنین عرصه‌ای شد، بدون شک به کاهش تنش بین‌المللی کنونی کمک خواهد کرد.
چین همواره به استراتژی هسته‌ای دفاعی پایبند بوده و سیاست عدم استفاده نخست از سلاح‌های هسته‌ای را دنبال کرده است. لازم به ذکر است که از میان پنج قدرت هسته ای، تنها چین علناً متعهد شده است که قبل از کشورهای دیگر از سلاح هسته‌ای استفاده نخواهد کرد. اگر همه کشورهای دارای سلاح هسته‌ای بتوانند همین تعهد ارائه دهند، بدون شک خطر جنگ هسته‌ای در جهان تاحد امکان کاهش می یابد.
در زمان «باراک اوباما»، دولت ایالات متحده این ایده را داشت که اعلام کند قبل از دیگران از سلاح هسته‌ای استفاده نکند. پس از روی کار آمدن دولت کنونی دموکرات، شایعاتی نیز مبنی بر احتمال طرح مجدد این پیشنهاد به گوش می‌رسد. با این حال رسانه‌های غربی افشا کردند که این ایده دولت دمکرات با مخالفت گسترده متحدان آمریکا مواجه شده است. کشورهایی که به شدت با آن مخالف هستند شامل بریتانیا و دیگری ژاپن است که تنها کشور آسیب دیده از حمله اتمی محسوب میشود. باید گفت این موضوع بسیار تاسف آور است.
جلوگیری از جنگ هسته‌ای وظیفه اصلی پنج قدرت هسته‌ای است، اما کار دشوارتر این است که جلوی گسترش سلاح‌های هسته ای را بگیرند. تنها رهبران چین، روسیه، ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه در انتشار بیانیه مزبور شرکت کردند و سایر کشورهایی که واقعاً دارای تسلیحات هسته‌ای هستند، از جمله هند، پاکستان، کره شمالی و اسرائیل برای پیوستن به آن دعوت نشدند. این نشان می‌دهد که عزم جامعه بین‌المللی برای عدم اشاعه سلاح هسته‌ای هنوز محکم است، تشخیص وضعیت کشور هسته‌ای این کشورها دشوار است.
بیانیه مشترک پنج کشور دارای سلاح هسته‌ای در حالی منتشر شد که انتظار می‌رود از سرگیری مذاکرات درمورد توافق هسته‌ای ایران (برجام ) به نتیجه برسد. توافق هسته‌ای ایران که در سال 2015 امضا شد، مدت‌هاست که به دلیل خروج یکجانبه ایالات متحده فقط نامی از آن باقی مانده است. اجرای مجدد مفاد برجام در اسرع وقت انتظار جامعه بین‌المللی است و نتیجه برد-برد نیز به همراه خواهد داشت: برای ایران فشار تحریم‌های بین‌المللی کاهش می یابد و به توسعه اقتصادی و بهبود معیشت مردم این کشور کمک می کند؛ برای جامعه بین‌الملل به‌ویژه برای کشورهای منطقه، گسترش سلاح‌های هسته‌ای مهار میشود و نگرانی‌ها درباره مسابقه تسلیحات هسته‌ای در خاورمیانه از بین می‌رود.
-
2022/01/04 16:22:54
- GMT+08:00
- /
