«فردریک کِمپ» رئیس اندیشکده آمریکایی «شورای آتلانتیک» اخیرا در مطلبی نوشته بود که «سابرامانیام جایشانکار» وزیر امور خارجه هند به وی گفته ایالات متحده در یک حالت «انقباض استراتژیک» به سر میبرد.
اما دقیقتر این است که بگوییم آمریکا دوباره وارد دوره انزوا شده است.
در واقع ایالات متحده بر پایه انزواگرایی بنا نهاده شد و اندکی پس از جنگ جهانی دوم بود که آن قدر قدرت یافت که بر نظم بینالمللی پساجنگ تسلط یابد. اما حالا که جهان وارد عصر جدیدی شده برای ایالات متحده دشوار است سلطه خود به عنوان یک قدرت تک قطبی را حفظ کند. آمریکا در یک حالت انقباض راهبردی قرار دارد. البته ایالات متحده به طور کامل اتحادی که طی جنگ سرد ایجاد کرده را کنار نمیگذارد اما واشنگتن به شکل روز افزونی از این اتحاد به عنوان ابزاری برای اعمال نفوذ باقیمانده خود استفاده خواهد کرد.
افتضاح جنگ علیه تروریسم آمریکا که در سال 2001 آن را آغاز کرد به این کشور درس خوبی آموخت؛ وقتی که قدرت این کشور افول میکند توانایی ایالات متحده برای مداخله در امور کشورهای دیگر کاملا کاهش مییابد.
واقعیت این است که آمریکا به بودن در رقابتهای جهانی ادامه خواهد داد با این حال بیشتر بر حفاظت از منافع خود، تمرکز خواهد کرد.
ظهور مجدد انزواگرایی به بیاعتباری نظام همپیمانی ایالات متحده منجر شده است. دولت بایدن در تلاش برای نجات این سیستم از فروپاشی کامل و ترمیم اختلافات میان آمریکا و همپیمانان و متحدان خود است. اما پیمان به رهبری واشنگتن به یک «ازدواج مصلحتی» تبدیل شده، اصطلاحی که غربیها دوست دارند برای توصیف رابطه میان چین و روسیه به کار ببرند.
به عبارت دیگر، آمریکا و متحدانش اکنون فقط تحت شرایطی خاص و معین در کنار هم ایستادهاند.
باید به ظاهر در حال نشان دادن این است که ایالات متحده هنوز به سازمانهایی مانند ناتو اهمیت میدهد. به همین منظور واشنگتن در تلاش است تا کشورهای اروپایی را حتیالمقدور در یک جبهه متحد نگه دارد.
اگر اروپا با بحرانهای دیگر مانند یکی از بحرانهای پس از جنگ جهانی دوم روبرو شود، آمریکای فعلی هرگز کمکی شبیه «طرح مارشال» به اروپا ارائه نخواهد کرد.
به همین شکل، اگر یک متحد اروپایی با روسیه درگیری داشته باشد، برای ایالات متحده دشوار است که به جز حمایت سیاسی هر گونه کمک نظامی اساسی به آن ارائه دهد. آمریکا ممکن است مقامات کلیدی خود را به آن کشور اعزام کند اما درخواست کمک مالی از آمریکا؟ به هیچ وجه! جالبتر اینکه احتمالا واشنگتن سعی میکند با فروش سلاح به آن کشور، پول هم به جیب بزند.
به طور خلاصه باید گفت آمریکا دیگر نمیتواند دوباره از سیستم همپیمانی که داشت، مجددا استفاده کند و ایجاد یک اتحاد جدید نیز کار آسانی نخواهد بود.
باید گفت سیستم همپیمانی ایالات متحده قطعا در پروسه افول قرار دارد چنانچه از سال 2001 به این سو، ما وارد مراحل اولیه فروپاشی سیستم همپیمانی آمریکا شدهایم. احتمالا طی دو دهه آینده به نیمههای راه این افول خواهیم رسید.