رهبران جهان در تلاش برای نشان دادن تصدیگریشان در موضوع آب و هوا قبل از کنفرانس تغییرات آب و هوایی سازمان ملل متحد در شهر گلاسکوی اسکاتلند، بار دیگر در مورد اهداف بلندپروازانه خود درباره کاهش انتشار کربن صحبت کردند. برای مثال، جو بایدن رئیسجمهور ایالات متحده، هدف خود را ایجاد یک بخش تولید برق بدون آلودگی کربن تا سال 2035 و اقتصاد بدون انتشار انرژی تا سال 2050 تعیین کرده است.
اکثر دولت های کشورهای ثروتمند اهداف جاه طلبانه مشابهی را تدوین کرده اند.
متأسفانه، دستیابی به این اهداف بسیار گران تمام خواهد شد. یک مطالعه جدید در مجله نیچر نشان داده است که کاهش 95 درصدی انتشار کربن تا سال 2050 - که تقریباً معادل انتشار صفر بایدن است - چیزی نزدیک به 11.9 درصد از تولید ناخالص داخلی یا بیش از 11000 دلار قیمت فعلی برای هر شهروند آمریکایی در هر سال هزینه در بر خواهد داشت.
بیست و چهار سال از تصویب پروتکل کیوتو، به عنوان اولین توافق بزرگ جهانی که وعده کاهش انتشار کربن را داد، می گذرد. از آن زمان تا به امروز، جهان میزبان صدها کنفرانس آب و هوایی بوده است و کشورهای ثروتمند به طور قابل اعتمادی صحبت از (جهان) سبز کردهاند، اما انتشار کربن همچنان در حال افزایش است، زیرا رهبران جهان نمی خواهند برچسب قیمتهای هنگفت را بر روی مردم خود بگذارند.
سازمان ملل در تحلیلی صریح از سیاستهای آب و هوایی در دهه گذشته، دهه 2010 را «دهه گمشده» مینامد. این سازمان نمی تواند تفاوت بین آنچه اتفاق افتاده و جهانی که از سال 2005 هیچ سیاست جدید آب و هوایی را اتخاذ نکرده است، تشخیص دهد. فقط به این موضوع فکر کنید: پس از این همه نشستها و وعدههای آب و هوایی، وقتی به میزان واقعی انتشار کربن نگاه میکنیم، نمی توانیم تفاوتی قائل شویم بین جهانی که در آن هستیم و دنیایی که از سال 2005 هیچ کاری برای مقابله با بحران آب و هوا در آن انجام ندادهایم.
این موضوع، چالشی که کنفرانس تغییرات آب و هوایی سازمان ملل با آن مواجه است را در چشم انداز قرار می دهد. رهبران جهان میتوانند راهی که در طول دههها رفته اند را ادامه بدهند و در یک نشست آب و هوای دیگر در جهانی مملو از کنفرانسهای آب و هوایی با نیتی خوش مشارکت داشته باشند. کشوریها بعد از یکدیگر ظاهر خواهد شد و وعده های خوبی خواهد داد، مثل تبدیل کردن بخش تولید برق خود به انرژیهای تجدید پذیر (که تنها دربگیرنده 19 درصد از کل انرژی مصرفی جهان است). احتمال زیادی وجود دارد که این وعدهها در نهایت به اندازه وعدههای دهه گذشته توخالی از آب دربیایند، زیرا رأی دهندگان این لایحه را رد خواهند کرد.
یا اینکه رهبران جهان در نهایت می توانند مسیر دیگری را طی کنند.
چالش واقعی با رویکرد کنونی سیاست آب و هوایی این است که تا زمانی که کاهش انتشار کربن گران تمام شود، رهبران جهان صحبتهای زیادی خواهند داشت اما نمیتوانند کاری را از پیش ببرند. در جهان ثروتمند، این امر برای اجتناب از درپیش گرفتن راه شرم آور امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه است که پس از پیشنهاد افزایش ملایم قیمت بنزین مجبور به عقب نشینی از جنبش «جلیقه زردها» شد. و کشورهای فقیرتر هم اولویتهای بسیار مهمتری دارند که میتوان از جمله این موارد به تقویت رشد اقتصادی و رهایی جمعیت این کشورها از فقر اشاره کرد.
آنچه مورد نیاز است تمرکز بیشتر بر روی تحقیقات انرژی سبز است. اگر جهان بتواند انرژی سبز ارزانتری نسبت به سوختهای فسیلی ایجاد کند یا «توسعه» دهد، میتوانیم مشکل گرمایش جهانی را حل کنیم. و بدینوسیله نه تنها کشورهای ثروتمند و صرفا دارای نیت خوب، بلکه ملتهای دیگر، از جمله چین و هند، به انرژی پاک روی خواهند آورد. بخش «اتاق فکر من» در مرکز اجماع کپنهاگ با همکاری 27 نفر از برترین اقتصاددانان اقلیمی جهان و سه برنده جایزه نوبل، دریافت که موثرترین و بلندمدت ترین سیاست آب و هوایی، با سرمایه گذاری بسیار بیشتر منابع در بخش تحقیق و توسعه سبز میسر خواهد شد.
در طول کنفرانس آب و هوایی سازمان ملل در سال 2015 در پاریس، بیش از 20 کشور از جمله چین وعده دادند که تا سال 2020 هزینه تحقیق و توسعه در زمینه نوآوریهای انرژی سبز را دوبرابر کنند. متأسفانه، اکثر آنها در محقق کردن این وعده نیز موفق نبودهاند.
رهبران جهان به جای دادن وعدههای بزرگ و پرهزینه که دولتهای آینده را پس از اعتراضات گسترده شهروندانشان به افزایش قیمتها، درنهایت مجبور به عقبنشینی از آنها میکند، باید بلافاصله متعهد شوند که برای تحقیق و توسعه سبز هزینههای بیشتری صرف خواهند کرد.
بدین شکل هزینه کلی برای هر کشوری نسبت به سیاست های فعلی آب و هوایی بسیار کمتر خواهد بود. اقتصاددانان برنده جایزه نوبل ما پیشنهاد کرده اند که جهان برای سال 2030 هزینه های خود را 70 میلیارد دلار دیگر در سال افزایش دهد. حال آن را با 195 میلیارد دلاری که در حال حاضر برای یارانه دادن به انرژی سبز ناکارآمد هزینه می کنیم، مقایسه کنید.
در کنفرانس آب و هوایی گلاسکو، به رهبران جهان توصیه میشود تا رویکرد شکست خورده دهههای گذشته را تکرار نکنند، بلکه بر روشی ارزانتر، هوشمندانهتر و بهتر که در واقع به کاهش تغییرات اقلیمی کمک میکند تأکید کنند: سرمایهگذاری در زمینه تحقیق و توسعه سبز را به شدت افزایش دهند تا مطمئن شوند که ما در تولید فناوریهایی که میتواند به کل جهان کمک کند نوآوری داشته باشیم تا آنها هم بتوانند از سوختهای فسیلی به انرژی پاک تغییر کنند.