«جان کری» فرستاده ویژه رئیس جمهور آمریکا در امور تغییرات اقلیمی در حال دیدار از چین به منظور تبادل نظر با مقامات این کشور بر سر همکاری دو جانبه در خصوص رویارویی با تغییرات اقلیمی و انجام هماهنگی های بیشتر برای برگزاری بیست و ششمین کنفرانس تغییرات اقلیمیِ سازمان ملل است. هرچند ماهیت این سفر یعنی همان تبادل نظر درباره مساله تغییرات اقلیمی به دلیل شرایط خاص روابط دوجانبه چین-آمریکا، تعابیر دیگری به خود گرفته که البته از جانب پکن تکذیب شده اما باید به این مفهوم توجه داشت که مساله تغییرات آب و هوایی همچنان یکی از مباحث فوق العاده مهم در سطح جهان است.

همگان واقف بر این امر هستند که چین و ایالات متحده در بسیاری از مسائل اختلاف نظر دارند اما در زمینه تغییرات آب و هوایی، این دو قدرت جهانی همچنان به همکاری نیاز دارند؛ زیرا تغییرات آب و هوایی یک چالش مشترک پیشروی همه بشریت است. با این حال، بازهم باید دانست که اصلی ترین نکته در حوزه تغییرات آب و هوایی، تعیین برنامه انتشار کربن جهانی است.

با تلاش های صورت گرفته طی سال های گذشته، کشورها درباره این نکته که کاهش انتشار کربن وظیفه مشترک همه آنهاست، به توافق رسیدند اما درباره تعیین مقدار کاهش کربن در میان کشورهای توسعه یافته و کشورهای در حال توسعه هنوز اختلاف نظر وجود دارد.

کشورهای توسعه یافته اصرار دارند باید صرفا بر اساس شرایط کنونی مقدار کاهش کربن را برای هر کشور تعیین کرد در حالی که کشورهای در حال توسعه معتقدند مساله امروز اکثرا ناشی از انتشار کربن کشورهای توسعه یافته در طول تاریخ بوده و آنها باید سهمیه بیشتری در کاهش انتشار این نوع گاز را برعهده بگیرند.

در واقع جرقه این اختلاف در کنفرانس تغییرات اقلیمی در کُپنهاگ در سال 2009 زده شد. در آن کنفرانس کشورهای توسعه یافته مانند آمریکا، استرالیا، هلند، ایتالیا و دانمارک و سازمان هایی مانند گروه 8 و IPCC هشت برنامه پیشنهادی را ارائه کردند که هیچ کدام از این برنامه ها میزان انتشار کربن کشورهای توسعه یافته در طول تاریخ را مد نظر قرار نداده بود و همه آنها حتی در برنامه آتی انتشار کربن خود هم به این کشورها اختیارات بیشتری دادند.

«دینگ جونگ لی» معاون رئیس وقت آکادمی علوم و فنون چین در این کنفرانس شرکت کرده بود. وی در باره بی عدالتی این برنامه ها گفت: مثلا برنامه پیشنهادی IPCC یک عدد کلی قعطی میزان مجاز انتشار کربن را برای کل دنیا تعیین کرد اما 44 درصد از آن را به 27 کشور توسعه یافته با 1.1 میلیارد جمعیت اختصاص داده در حالی که به همه کشورهای دیگر دنیا با جمعیت 5.5 میلیاردی فقط 56 درصد از این میزان اختصاص داده شد؛ یا در مثالی دیگر، طبق برنامه پیشنهادی گروه 8، میزان سرانه مجاز انتشار کربن کشورهای در حال توسعه به مراتب کمتر از کشورهای توسعه یافته خواهد بود.

این کارشناس چینی در آن کنفرانس مهم به بی‌عدالتی این برنامه ها توجه کرده و طرح چین مبنی بر «تعیین سهمیه مقدار مجاز انتشار کربن بر اساس سرانه انتشار این نوع گاز در طول تاریخ» را مطرح کرد که برنامه بسیار عادلانه تری مخصوصا برای کشورهای در حال توسعه محسوب می شود. وی تاکید کرد نمی توان با چشم پوشی از دو عنصر میزان سرانه انتشار و میزان تاریخی انتشار، به بحث درباره تعیین سهمیه آتی میزان مجاز انتشار کربن پرداخت.

البته این فقط جنبه ای از اختلافات بر سر تعیین برنامه آتی انتشار کربن در جهان بود. هرچند مشورت درباره آن هنوز ادامه دارد، اما چین به عنوان کشوری در حال توسعه، اقداماتی برای کاهش انتشار کربن آغاز کرده است. برای مثال میزان انتشار کربن این کشور در سال 2019 نسبت به سال 2005، 48.1 درصد کاهش یافته است. این کشور حتی اعلام کرده که تا سال 2030 به اوج انتشار کربن خود و تا سال 2060 به کربن خنثی می رسد.

چین بر آن است کشورهای توسعه یافته نباید با دید سیاسی به مساله کاهش انتشار کربن نگاه کنند بلکه باید مسئولیت تاریخی خود را بر عهده گرفته و تعهدات خود را برای ارائه کمک های مالی و فنی به کشورهای در حال توسعه به منظور کاهش انتشار کربن عملی کنند.