خروج آمریکا از افغانستان باعث تردید به قابل‌اعتماد بودن آمریکا در منطقه تایوان و شروع بحث «تکرار سرنوشت افغانستان در تایوان» در این منطقه چین شده است. جالب این است هر سه طرف چین، آمریکا و منطقه تایوان مدعی آن هستند که تایوان با افغانستان تفاوت های ا ساسی دارد. با این حال، این اظهارات حاوی ماهیت های متفاوتی هستند.

سرپرست دستگاه های اداری منطقه تایوان گفته است تایوان مثل افغانستان نخواهد بود و در صورت پرهیز از ناآرامی ها در تایوان، این منطقه می تواند با «تجاوزها» مقابله کند.

این در حالی است که «جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا نیز اخیرا گفته تایوان با افغانستان تفاوت دارد. وی حتی گفت آمریکا بر تعهدات خود موضوع ماده 5 پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) پایبند است و این تعهدات نیز به ژاپن، کره جنوبی و تایوان نسبت داده می شود.

چین نیز معتقد بر «تفاوت اصلی تایوان با افغانستان» است اما با معنی کاملا متمایز با اظهارات بایدن و مسئولان منطقه تایوان. «هوا چون یینگ» 20 آگوست (29 مرداد) گفت تایوان با افغانستان تفاوت اصلی دارد چون افغانستان یک کشور با حاکمیت خود است اما تایوان کشور نیست بلکه بخشی تفکیک‌ناپذیر از چین است.

اینکه تایوان بخشی از سرزمین پهناور چین محسوب می شود امری بدیهی است اما بدیهی‌تر از آن این است که کشورهایی که قصد برقراری روابط دیپلماتیک با چین را دارند ضروری است بر این نکته حائز اهمیت متعهد باشند که «جمهوری خلق چین تنها دولت قانونی کشور چین و تایوان بخش جدایی‌ناپذیر آن است».

موضوع تایوان برای چین مساله مرتبط با تمایت ارضی کشور است و بخشی از منافع محوری آن محسوب می شود و به هیچ وجه نمی تواند تفکیک تایوان را بپذیرد و تحمل کند.

پس بدیهی است سه طرف چین، آمریکا و منطقه تایوان با مفاهیم متفاوت از هم، می گویند شرایط تایوان مثل افغانستان نیست.

اما مساله مهم این است که آیا آمریکا می تواند برای جدایی طلبان تایوان «قابل اعتماد» باشد؟

حقیقت این است که آمریکا به دنبال حفظ نوعی «ابهام راهبری» در مورد مساله تایوان است. به عبارت دیگر، پس از آنکه بایدن ماده 5 پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) را به تایوان هم نسبت داد، یک مقام بلندپایه آمریکا در گفتگو با رویترز تاکید کرد سیاست آمریکا در مورد منطقه تایوان تغییری نکرده و همچنان بر سیاست «چین واحد» پایبند است.

لازم به ذکر است ماده 5 پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) می گوید در صورت هدف حمله قرار گرفتن یکی از اعضای ناتو دیگر اعضا به طور اتوماتیک اعلام جنگ علیه طرف مهاجم خواهند کرد. بدیهی است این موضوع برای یک اتحادیه نظامی (ناتو) است اما تایوان نه کشوری مستقل است و نه عضو ناتو پس مشمول این ماده نخواهد شد.

صرف نظر از اینکه تایوان مثل افغانستان است یا خیر، نکته واضح این است که آمریکا همچنان آن کشور همیشه مدعی «اول آمریکا» است. آنچه مورد علاقه آمریکاست، استفاده از تایوان و تحریک منطقه تایوان برای مقابله با پکن به منظور بازدارندگی مقابل روند توسعه سرزمین اصلی چین است. آنچه آمریکا می خواهد، «تایوان برای خودش بجنگند» است، یا دقیقتر«تایوان برای آمریکا بجنگد». آمریکا از یک سو مدعی پایبندی خود بر سیاست «چین واحد» است، اما از سوی دیگر با اقداماتی مانند فروش سلاح به تایوان، دعوت از تایوان برای شرکت در به اصطلاح «نشست سران دموکراسی» منطقه تایوان را به تقابل با خاک اصلی چین تشویق می کند. آنچه کاملا قابل پیش بینی است این است که در صورت فراتر رفتن جدایی طلبانان تایوان از خط قرمز پکن طبق «قانون ضد تجزیه کشور» و آغاز جنگ احتمالی، آمریکا نیز طبق سابقه نه چندان قدیمی خود در افغانستان، از میانه آن همه درگیر و تنش ها خارج می شود تا به منافعش آسیب بیشتری وارد نشود.

اما منطقه تایوان برای چین تا ابد جزو منافع محوری و اساسی این کشور خواهد بود. طرف هایی که به دنبال تحریک تایوان هستند بهتر است بدانند یقینا درجه تحمل پذیری جدایی تایوان برای چین صفر مطلق است بنا بر این هر گونه آزمودن چین و یا به چالش کشیدن خط قرمز این کشور با سوءاستفاده از مساله تایوان نتیجه نخواهد داد.