بررسی روابط 50 ساله پکن-تهران در مصاحبه خبرنگار رادیو و تلویزیون مرکزی چین با سفیر اسبق ایران
  • 2021
  • 27/07
  • 15:16:02

مرداد ماه امسال مصادف است با پنجاهمین سالگرد برقراری روابط نوین دولت‌های ایران و چین و در همین راستا خبرنگار بخش فارسی رادیو و تلویزیون مرکزی چین برای بررسی این مناسبات با آقای «سیدمحمدحسین ملائک» سفیر اسبق ایران در پکن به گفتگو نشسته است.

آقای ملائک از سال 1376 تا سال 1380 نماینده ارشد دولت ایران در جمهوری خلق چین بوده است و با مختصات جغرافیایی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی این کشور به خوبی آشناست.

وی در مصاحبه با خبرنگار ما رابطه چین-ایران را رابطه مبارکی توصیف و ابراز امیدواری کرد این مناسبات در آینده عمیقتر شده و توسعه بیشتری پیدا کند.

سفیر اسبق ایران در پکن درباره توافق 25 ساله ایران-چین تاکید کرد اهمیت این توافق در بلند مدت بودن، جامع الاطراف بودن، منحصر نبودن به انرژی و داشتن نیم‌‌نگاه ژئوپلتیکی است که هم برای ایران و هم برای چین بسیار حائز اهمیت است.

بررسی روابط 50 ساله پکن-تهران در مصاحبه خبرنگار رادیو و تلویزیون مرکزی چین با سفیر اسبق ایران_fororder_444

مشروح مصاحبه با آقای ملائک را در زیر مشاهده می‌کنید:

رادیو و تلویزیون مرکزی چین: در ایام پنجاهمین سالگرد برقراری روابط ایران و چین قرار داریم. با توجه به مناسبات راهبردی دو طرف روابط دو کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

آقای ملائک: با چین جدید یعنی چین در قرن بیستم ایران دو بار رابطه برقرار کرد؛ یک بار در سال 1312 شمسی (1920 میلادی) ارتباط کنسولی دو طرف برقرار شد و به تدریج به سطح سفارتخانه رسید اما با توجه به شرایط داخلی چین و روی کار آمدن حزب کمونیست این ارتباط قطع شد. در سال 1349 شمسی (1971 میلادی) روابط ایران و چین یک بار دیگر بر اساس فهم جدید ژئوپلتیک میان دو کشور برقرار شد. مفهوم ژئوپلتیک در این بستر به معنای آن است که ایران در چارچوب همکاری هایی که با غرب و آمریکا داشت با توجه به اینکه آمریکایی ها مقابل اتحاد جماهیر شوروی سابق بودند تعریف جدیدی از چین انجام دادند و با آنها ارتباط برقرار کردند ایران هم متعاقبا با این کشور رابطه برقرار کرد. این ارتباط شش تا هفت سال ادامه داشت تا در ایران انقلاب اسلامی صورت گرفت. هنگامی که در ایران انقلاب شد، تعریف جدیدتری از این رابطه به وجود آمد که با تعریف ژئوپلتیکی قبلی و تعاریفی که درگذشته در خصوص مناسبات ایران-چین می شد، متفاوت بود. در واقع پس از انقلاب اسلامی رابطه تهران و پکن مفهوم ژئوپلتیک نداشت و روابط منحصرا سیاسی و تجاری بود که تدریجا به سوی نوعی روابط راهبردی نیز کشیده شد. این مناسبات برای ما راهبردی بود زیرا تامین کننده بسیاری از اقلام نظامی بود که ما به آن احتیاج داشتیم و کشور دیگری به ما عرضه نمی کرد. پس از گذشت سال ها به تدریج ارزش ایران در خاورمیانه برای چین بیشتر مشهود شد و پذیرفتند که این رابطه، رابطه ای راهبردی به مفهوم نه فقط تجاری بلکه راهبردیِ به مفهوم سیاسی باشد؛ به نظرم من این مفهوم مشترکی است که منحصربفرد است به این معنا که قبلا هیچ کدام از این دو کشور این تعریف را از همدیگر نداشتند اما حالا این تعریف وجود دارد. لذا این رابطه مبارکی است و امیدواریم در آینده این رابطه توسعه پیدا کند و عمیقتر شود.

رادیو و تلویزیون مرکزی چین: نقش ایران را در ابتکار «کمربند و جاده» چین چگونه ارزیابی می کنید؟

آقای ملائک: در حال حاضر ایران در این ابتکار نقش تعریف شده ای ندارد اما ابتکار کمربند و جاده تقریبا توضیح دهنده دیپلماسی خارجی چین است و این کشور علاقه مند است که در واقع در این مسیر کشورهای دنیا را در ارتباط با خود تعریف کند و ارتباطاتی را به جود آورد. این ابتکار از سال 2013 که مطرح شد فراز و نشیب و تغییراتی داشته و سعی کرده تا تعریف جهانشمول تری به خود بگیرد اما فکر می‌کنم طی چند سال آینده این تعاریف بیشتر بر وضعیت ایران منطبق شود و ایران نقش بیشتری در این ابتکار هم از لحاظ عملی و هم از لحاظ سیاسی داشته باشد.

رادیو و تلویزیون مرکزی چین: باتوجه به امضای توافق راهبردی 25 ساله میان ایران و چین و تحلیل‌ها و اظهار نظراتی که تا کنون مطرح شده، به نظر شما دو کشور چگونه می‌توانند این توافق را محقق کنند؟

آقای ملائک: توافق 25 ساله حاوی پتانسیل هایی است که در روابط دو کشور می تواند وجود داشته باشد. اهمیت این توافق در این است که دو کشور نه در یک موضوع بلکه در جمیع موضوعات به مدت 25 سال کلیه جوانب و پتانسیل‌های روابط دو کشور را تشریک مساعی کنند و راه‌های گسترش ارتباطات را بررسی کنند. عدد 25 سال، رقم سیاسی و مهم این اتفاق است. ارزش این توافقنامه در واقع در این است که علاوه بر بازار انرژی ایران و خرید نفتی که چین از مدت‌ها قبل از ایران داشته است نیم نگاهی به ژئوپلتیک جمهوری اسلامی شده که برای تهران ارزشمند است. برای جمع بندی باید عرض کنم این که دو کشور تصمیم گرفتند برای طولانی مدت (25 سال) تعهدات دوجانبه بیشتری را در قبال هم بپذیرند حائز اهمیت است به همین دلیل سروصداهایی در بیرون به پا شده و کشورهایی که مثل آمریکا  و غرب که با چین در این منطقه در حال رقابت هستند، این توافق برایشان حساسیت برانگیز شده است. به طور خلاصه اهمیت این توافق در بلند مدت بودن، جامع الاطراف بودن، منحصر نبودن به انرژی و داشتن نیم‌‌نگاه ژئوپلتیکی است که هم برای ایران و هم برای چین بسیار حائز اهمیت است.

رادیو و تلویزیون مرکزی چین: روابط ایران و چین را در آینده و با توجه به فشارهای آمریکا، چگونه ارزیابی می‌کنید؟

آقای ملائک: جنس مشکل ایران و آمریکا با مشکلاتی که آمریکا با چین دارد متفاوت است. آمریکایی‌ها انتظار داشتند از سال 1979 به بعد که گشایش اقتصادی با چین و روابط اقتصادی گسترده انجام دادند بتوانند در قدرت سیاسی داخل چین هم شکاف ایجاد کنند و در آنجا نفوذ داشته باشند که این اتفاق صورت نگرفت؛ بنابر این احساس می‌کنند تمام سرمایه گذاری که انجام دادند سود قابل قبولی نداشته لذا در حال تلاش هستند تا مانع بخشی از منفعت چین شوند و دسترسی این کشور به فناوری‌های دست اول محدود شود. جمهوری اسلامی باید با درایت و دقت ارتباط خود را با چین به عنوان یک کشور بزرگ که حسن سابقه دارد به پیش ببرد. این نکته را باید توجه داشته باشیم که چین برای ارتباط با ایران محدودیت هایی دارد و این ارتباط ادامه خواهد داشت تا دو کشور در آینده ائتلاف تشکیل دهند و لیکن در درازمدت اگر دو کشور مؤتلف شوند شاهد گشایش های بیشتری در این زمینه خواهیم بود.

نکته مهم دیگر این است که چین اگر بخواهد در سیاست جهانی دارای نقش برجسته باشد باید در منطقه خاورمیانه فعال باشد و فقط نمی‌تواند به اقتصاد تکیه کند؛ به نظرم منصفانه این است که این ظرفیت بدون ایران قابل تبلور نیست و حتما باید با ایران رابطه ای بسیار بهتر از وضعیت کنونی داشته باشد تا وزنه جدیدی در سیاست جهانی و خاورمیانه باشد.

  • GMT+08:00
  • /