بدنبال اظهارات «اسکات میلر» فرمانده نیروهای آمریکا و ناتو در افغانستان مبنی بر آغاز خروج رسمی ارتش آمریکا و سازمان پیمان آتلانتیک شمالی از این کشور، عقب نشینی این نیروها از افغانستان از یک طرح به یک اقدام عملی تبدیل شده است ولی با این حال، آنچه در کانون توجه بسیاری از طرفین قرار دارد، نگرانی درباره تغییرات بر جای مانده در این کشور بعد از خروج آمریکا از افغانستان است.

تردیدی نیست که یکی از این نگرانی ها، به وضعیت مبهم امنیتی حاکم در افغانستان بعد از خروج ارتش آمریکا و ناتو باز می گردد.

آمریکا به بهانه مبارزه با تروریسم به افغانستان حمله و در مدت زمان بسیار کوتاهی حکومت طالبان در این کشور را سرنگون کرد اما با وجود گذشت 20 سال هنوز هم نتوانسته است طالبان که از دیدگاه واشنگتن ارتباط بسیار نزدیکی با ترویست های القاعده دارد را نابود کند و به این ترتیب، طالبان همچنان برخی مناطق افغانستان را تحت تصرف خود دارد.

تجزیه کشور افغانستان یک واقعیت انکار نشدنی است. «میر رحمن رحمانی» رئیس مجلس افغانستان تاکید دارد که خروج نیروهای خارجی از این کشور به معنای احتمال احیای جنگ های خطرناک داخلی در افغانستان است و این احتمال وجود دارد که افغانستان مجددا به سرزمین تروریسم بین المللی تبدیل گردد.

علاوه بر وضعیت مبهم شرایط امنیتی، کشت و قاچاق مواد مخدر نیز از جمله میراث دیگری است که آمریکا در افغانستان از خود بر جای گذاشته است

مشکل مواد مخدر در افغانستان یک مشکل بسیار جدی محسوب می شود. بر اساس گزارش خبرگزاری ایرانی «آنا»، سازمان ملل متحد در گزارش سال 2019 میلادی خود با محور وضعیت مواد مخدر در سطح جهان، تاکید کرد که افغانستان با داشتن 263 هزار هکتار زمین زیر کشت خشخاش، بزرگ ترین تولید کننده مواد مخدر در دنیا به شمار می رود و این کشور به تنهایی 82 درصد از تریاک جهان را تولید می کند.

در اینجا این سؤال مطرح می شود که ارتباط بین جایگاه جهانی افغانستان در زمینه تولید مواد مخدر با آمریکایی ها چیست؟

باید توجه داشت که در سال 1979 میلادی و در جریان حمله شوروی به افغانستان بود که آمریکا با هدف حمایت از مبارزان افغان و شکست شوروی، از تمام روش های ممکن جهت پشتیبانی مالی از این مبارزان استفاده کرد و یکی از این روش ها نیز کمک به کشت و قاچاق مواد مخدر در افغانستان بود و سازمان سیا در کل این پروسه نقش کمکی داشت.

جالب اینجاست که در جریان حکومت طالبان، این رژیم در سال 2000 میلادی به منظور نشان دادن شایستگی خود به جامعه جهانی در زمینه عهده دار شدن مسئولیت اداره افغانستان، مصوبه ای پیرامون ممنوعیت کشت خشخاش و تولید مواد مخدر صادر کرد که این مصوبه تولید مواد مخدر در افغانستان را به طرز چشمگیری کاهش داد.

اما در سال 2001 میلادی بود که آمریکا به بهانه مبارزه با تروریسم به افغانستان حمله کرد و باعث افزایش میزان تولید مواد مخدر در این کشور شد. بعد از این حمله بود که طالبان به منظور تامین هزینه های جنگی خود، مجوز تولید مواد مخدر در مناطق تحت کنترل خود را صادر کرد و طبیعی است که چنین رویکردی باعث رشد سریع کشت مواد مخدر در افغانستان شد.

تاثیر حضور ارتش آمریکا و ناتو در افغانستان بر روند رشد تولید مواد مخدر در این کشور امری واضح است به طوری که تولید مواد مخدر در مناطقی از افغانستان که نیروهای انگلیسی و آمریکایی در آنجا مستقر شده بودند، بسیار چشمگیر بوده است.

برای مثال، دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل در افغانستان گزارش داده است که ویلایت «هلمند» از جمله مناطق اصلی تولید مواد مخدر در افغانستان است در حالیکه پیش از سال 2014 میلادی از مناطق اصلی استقرار نظامیان آمریکایی محسوب می شد. این امر طبیعتا باعث می شود که سوالات زیادی درباره نقش حضور ارتش های خارجی در افغانستان در افزایش کشت و قاچاق مواد مخدر در این کشور به وجود آید.

خبرگزاری «ایرنا» در این رابطه گزارش داده است که کارشناسان و ناظران بین المللی و فرماندهان ارشد نظامی آمریکا اذعان کرده اند که خودشان در برخی موارد در جریان قاچاق مواد مخدر در افغانستان دخیل بوده اند.

یکی از گزارش های منتشر شده توسط خبرگزاری «اسپوتنیک» روسیه نیز نشان می دهد که بیشترین مزارع خشخاش در ولایت های «هلمند»، «قندهار» و «اروزگان» افغانستان که محل استقرار نیروهای خارجی در این کشور است، وجود دارند.

کشاورزان محلی در افغانستان می گویند که بالگردها و هواپیماهایی در طول 24 ساعت از شبانه روز در این مزارع فرود می آیند و مواد مخدر را بار می کنند و سپس به مکان های نامعلوم پرواز می کنند.

کارشناسان افغان نیز تاکید دارند که اگر آمریکایی ها و نظامیان سایر اعضای ناتو در تجارت مواد مخدر در افغانستان دخالت نداشته اند، پس مواد مخدر تولید شده در افغانستان چگونه از اروپا سر درآورده است آن هم در شرایطی که ارسال این مواد از افغانستان به اروپا از توان قاچاقچیان محلی این کشور خارج است.

تولید و قاچاق مواد مخدر در افغانستان مشکلی است که مدت های طولانی است در این کشور وجود دارد و حضور آمریکا در افغانستان به تشدید این مشکل دامن زده است.

در حال حاضر که آمریکا درصدد خروج از افغانستان است، باید گفت که این خود افغانستان و کشورهای همسایه آن هستند که باید بهای سنگین این رویکرد سرشار از تقصیر آمریکا را بپردازند.