روزنامه آمریکایی «واشنگتن پست» در گزارشی به عواقب ملی گرایی واکسن کرونا در گسترش روند همه گیری بیماری کووید-19 پرداخت و نوشت اگرچه توافق های اولیه برای خرید واکسن های کرونا و پرداخت هزینه خرید آنها از سوی کشورهایی ماند انگلیس، آمریا، کانادا و اتحادیه اروپا شروع شده است اما هنوز بیشتر کشورهای جهان در انتظار این واکسن ها هستند و با وجود تلاش هایی که در مسیر تضمین دسترسی کشورهای کم درآمد و یا با درآمد متوسط به این واکسن ها صورت می گیرد اما هنوز مشخص نیست که چه اتفاقی در این بین خواهد افتاد، به طوری که کارشناسان بهداشت همگانی هشدار داده اند که هرگونه تاخیر در این روند احتمالا باعث طولانی تر شدن دوره پاندمی خواهد شد و به این ترتیب، رنج و دردهای اقتصادی کرونا نیز گسترش پیدا خواهد کرد.

بحران سلامتی و کرونا پیشتر باعث تشدید نابرابری های جهانی شده است در حال حاضر چشم اندازی که وجود دارد این است که کارگران خط مقدم بهداشت در کشورهای فقیرتر احتمالا از تعداد بیشماری از مردم در مناطق ثروتمندتر در زمینه دسترسی به دوزهای واکسن کرونا عقب خواهند ماند.

کارشناسان حوزه بهداشت می گویند که اگر واکسن های امن و موثر به روشی کارآمدتر به کار گرفته شوند و اولین دوز از این واکسن ها به گروه هایی تعلق گیرد که در معرض بیشترین خطرها هستند مانند کارمندان پزشکی، مددکاران در خانه های سالمندان و افراد مسن، در این صورت و در مقایسه با زمانی که کل جمعیت کشورهای ثروتمند واکسینه شوند، پاندمی سریع تر کنترل خواهد شد.

نتایج تحقیقات انجام شده در ماه دسامبر توسط گروه «اوراسیا» نشان داد که عدم دسترسی کشورهای کم درآمد به واکسن های کرونا در جریان پاندمی کووید-19 باعث خسارت های چشمگیر اقتصادی به این مناطق و حتی آسیب به اقتصادهای پیشرفته خواهد شد؛ از طرف دیگر، مطالعات انجام شده از سوی دانشگاه شمال شرقی بوستون نیز حاکی از آن است که تلفات ناشی از انحصار طلبی واکسن توسط کشورهای ثروتمند که تحت عنوان ملی گرایی واکسن شناخته می شود، احتمالا دو برابر زمانی خواهد بود که این واکسن ها به صورت عادلانه توزیع شوند.

این در حالیست که بر اساس گزارش های منتشر شده، کشورهای مرفه جهان که جمعیت آنها 14 درصد از جمعیت کل مردم روی کره زمین را تشکیل می دهد، بیش از نیمی از کل واکسن های کرونای تولید شده را خریداری کرده اند؛ در این بین کانادا قراردادهایی امضا کرده است که دسترسی این کشور به دوزهای کافی واکسن کرونا تا پنج برابر جمعیت کانادا را تضمین می کند؛ چین و روسیه در این بین روی روند تولیدات داخلی واکسن هایشان متمرکز شده اند.

اتحادیه واکسن مردمی که یک ائتلاف حامی تولید سریع و استقرار و به کارگیری عادلانه دوزهای واکسن محسوب می شود، به این نتیجه رسیده است که 67 کشور کم درآمد از جمله کنیا و پاکستان در معرض خطر عقب ماندن از واکسیناسیون هستند؛ محققان مرکز نوآوری سلامت جهانی موسوم به «دوک» (Duke) نیز برآورد کرده اند که کشورهایی که در انتهای صف واکسیناسیون هستند احتمالا تا سال 2024 واکسینه نشوند.

در جریان شیوع آنفولانزای خوکی سال 2009 میلادی در سراسر جهان بود که تامین کنندگان واکسن این بیماری بیشتر کشورهای ثروتمند را تامین کردند؛ «ست برکلی» رئیس اتحادیه واکسن «گوی» (Gavi) که یک گروه غیر انتفاعی متمرکز بر افزایش دسترسی به ایمن سازی در کشورهای فقیرتر محسوب می شود، هشدار داده است که اگر همین سناریو در جریان پاندمی کرونا پیش بیاید، این ویروس به گسترش خود ادامه خواهد داد و تلفات ناشی از این ویروس همچنان روندی رو به رشد خواهند داشت.

این خبر در شرایطی منتشر می شود که «ژانگ جیکسیان» (Zhang Jixian) اولین پزشک شهر «ووهان» چین که خبر از شیوع کرونا داد، در مصاحبه با روزنامه «گلوبال تایمز» و در واکنش به انتقادات جامعه بین الملل از پکن، از نحوه مدیریت شیوع کرونا توسط مقامات چینی دفاع و تاکید کرد که مطمئنا مقامات چین هیچ کدام از داده های مربوطه به اپیدمی کرونا را مخفی و پنهان نکرده اند.

این پزشک چینی تاکید کرده است که: بعد از اینکه من برای اولین بار درباره وضعیت شیوع (کرونا) خبر دادم، گزارش دهی منظمی را درباره اطلاعات اپیدمی به جهان را از ابتدای تاریخ 3 ژانویه سال 2020 میلادی آغاز کردیم؛ حقایق در این زمینه بسیار واضح هستند بنابراین چطور می توان گفت که در این بین مخفی کاری صورت گرفته است؟

این در حالیست که یک سال از انتشار اولین اخبار مربوط به شیوع کرونا در جهان می گذرد و در عین حال، دو تحقیق در سطح بین المللی نیز با هدف بررسی فاز اولیه و ابتدایی شیوع کرونا در چین در دست اجراست؛ انتظار می رود که ده دانشمند بین المللی که بخشی از ماموریت تحت هدایت سازمان بهداشت جهانی برای پرده برداشتن از ریشه های ویروس کرونا محسوب می شوند، در طول هفته های آتی به چین سفر کنند و تلاش ها برای کشف چگونگی جهش ویروس کرونا از حیوانات به انسان ها آغاز شود.

این تحقیقات شامل مصاحبه با بیماران اولیه مبتلا به کرونا و بازدید مجدد از بازارهای مواد غذایی دریایی است؛ بازارهایی که مجموعه ای از موارد ابتلای اولیه به کرونا در چین در آنجا شناسایی شده است و شاید سرنخ های بیشتری در آنجا پیدا شود.

در عین حال، یک هئیت مستقل نیز در حال بررسی مدیریت کووید-19 در سطح بین الملل است؛ این هئیت که به درخواست نهاد حاکم سازمان بهداشت جهانی ایجاد شده است، در حال آماده سازی و تدوین یک جدول زمانی در ارتباط با شیوع کرونا است تا اقداماتی که در روزها و هفته های اولیه شیوع بیماری کووید-19 اتخاذ شده است را مورد بررسی قرار دهد.

مقامات چین به حمایت از روند تحقیقات سازمان بهداشت جهانی در مسیر ریشه یابی ویروس کرونا متعهد شده اند و در عین بر این موضوع تاکید دارند که روند تحقیق درباره منشا کرونا احتمالا دانشمندان را به خارج از چین هدایت خواهد کرد.

درحالیکه بیشتر پوشش های خبری اخیر بر نقش چین در واکنش بین المللی به پاندمی و همه گیری کرونا متمرکز شده است، مصاحبه ژانگ با گلوبال تایمز روی روزهای اولیه شیوع این بحران در چین پرداخته متمرکز شده است؛ در فوریه سال جاری میلادی بود که این پزشک چینی موارد مشکوکی از ابتلا به ذات الریه را به مقامات مافوق خود گزارش داد و در تاریخ 26 دسامبر اولین مورد ابتلا به کرونا را شناسایی و روز بعد هشدار درباره شیوع این ویروس را صادر کرد.

ژانگ در مصاحبه با گلوبال تایمز درباره این تئوری که ویروس کرونا احتمالا از طریق مواد غذایی منجمد وارداتی به چین وارد شده است، بحث کرد؛‌ در حالیکه کارشناسان بین المللی در سطحی گسترده درباره این موضوع توافق دارند که ویروس کرونا در خارج از چین شیوع پیدا کرده است، اما همچنان بسیاری افراد در این رابطه تردید دارند؛‌ ویروسی که نزدیک ترین موارد شناخته شده مرتبط با آن در میان خفاش های معمول چین و آسیای جنوب شرقی شناخته شده و ممکن است از همین طریق برای اولین بار وارد چین شده باشد.

اما این ایده اخیرا مورد توجه قرار گرفته است آن هم در شرایطی که مقامات بهداشت چین می گویند که ارتباطاتی بین شیوع های اخیر کرونا با بسته بندی های مواد غذایی آلوده پیدا کرده اند.

ژانگ تاکید کرده است که بسیاری از موارد اولیه ابتلا به کرونا در ووهان چین به بازار مواد غذایی دریایی این شهر مربوط می شوند؛ وی در این باره گفت: اپیدمی در ووهان احتمالا تا حد بسیار زیادی با زنجیره سرد در ارتباط باشد.