«فرید نجفی» معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران اعلام کرده است شرکت «شفا فارمد» مجوزهای لازم را از سازمان غذا و دارو و کمیته ملی اخلاق اخذ کرده و ظرف روزهای آینده فاز اول آزمایش بالینی واکسن ایرانی آغاز می شود و در صورت این مرحله، فازهای دوم و سوم نیز اجرایی خواهند شد؛ نجفی با اشاره به اینکه واکسن تولیدی شرکت «شفا فارمد» از نوع واکسن ویروس کشته و ضعیف شده است، پیش بینی کرد که فاز سوم واکسن ایرانی مهار کننده کرونا خردادماه آغاز شود.

دو سه روز قبل از انتشار این خبر در ایران بود که دولت انگلیس اعلام کرد که با توجه به کشف نوع جهش یافته ویروس کرونا در این کشور، از تاریخ 20 دسامبر به بعد درجه چهار محدودیت های کرونایی و قرنطینه شهر لندن و برخی دیگر از نقاط این کشور را اجرایی خواهد شد.

بدنبال این اعلامیه بود که ساعاتی پیش از آغاز اجرای این طرح، تصاویری از هجوم جمعیت شهروندان لندن برای خروج از این شهر منتشر کرد؛ برخی از کشورهای اروپایی نیز پروازهایشان به انگلیس و از این کشور را لغو کرده اند.

کشف نوع جهش یافته ویروس کرونا در انگلیس باعث ایجاد نگرانی هایی در سطح جهان شده است؛ این نگرانی ها هم نسبت به خود این ویروس جهش یافته و هم نسبت به میزان اثربخشی واکسن های در حال تولید مهار کننده کرونا و یا واکسن هایی که تحقیق و توسعه آنها در دست اجراست، ایجاد شده است.

در این بین، سازمان بهداشت جهانی نیز افزایش قابلیت بیماری زایی نوع جهش یافته ویروس کرونا در انگلیس را تائید کرده است؛ مقامات این سازمان روز سه شنبه تاکید کردند که قابلیت بیماری زایی این ویروس جهش یافته، 40 الی 70 درصد بیشتر است.

این اخبار باعث نگرانی در ایران نیز شده به طوری که بحث «فاصله یک قدمی ویروس جهش یافته انگلیس تا ایران» آغاز شده است.

با این وجود باید گفت که بسیار طبیعی است که تا پیش از دسترسی همه به واکسن کاملا موفق مهار کننده کرونا، انتشار هر گونه خبر نامطلوب درباره این ویروس می تواند نگران کننده باشد؛ این در حالیست که مقامات سازمان بهداشت جهانی بر این باورند که نگرانی بیش از اندازه در ارتباط با نوع جهش یافته ویروس کرونا ضرورتی ندارد چرا که در جریان یک همه گیری، جهش ویروس پدیده ای بسیار عادی محسوب می شود.

نگرانی دیگری که در این زمینه ایجاد شده است این است که آیا واکسن های موجود مهار کننده کرونا برای مهار نوع جهش یافته این ویروس نیز کارآمد هستند یا خیر؟!

«مایکل رایان» رئیس بخش فوریت‌های سازمان بهداشت جهانی در پاسخ به این نگرانی ها گفته است که هیچ مدرکی مبنی بر اثبات اینکه جهش ویروس باعث کاهش اثربخشی واکسن های مهار کننده آن می شود، وجود ندارد.

با این وجود، «فرید نجفی» معاون وزیر بهداشت ایران با اتخاذ رویکردی به مراتب محتاطانه تر، تاکید کرده است که جهش‌ های ویروسی و جهش جدیدی که در کرونای انگلیس مشاهده شده است، احتمالا باعث می شود که نگاه ها نسبت به واکسن های دارای تکنولوژی RNA کمی بدبینانه شود و چه بسا در این بین، واکسن هایی که بر اساس تکنولوژی ویروس کشته و ضعیف شده کرونا تولید شده اند، قابلیتی به مراتب بهتر و کارآمد تر در مهار نوع جهش یافته این ویروس داشته باشند.

نجفی در عین حال به اظهارات وزیر بهداشت ایران مبنی بر ضرورت دقت کافی در زمینه خرید و واردات واکسن کرونا اشاره کرد.

واکسن های مهار کننده کرونا که در ایران تولید می شود، از نوع واکسن ویروس کشته و ضعیف شده کرونا هستند؛‌ چین یکی دیگر از کشورهایی است که واکسن هایش را بر اساس همین تکنولوژی تولید کرده است.

اخیرا انواع واکسن های کرونای تولیدی شرکت چینی «سینوفارم» جهت استفاده اضطراری در امارات و بحرین به ثبت رسیده اند و پیشرفت مطلوب و مفید فاز سوم آزمایش های بالینی این واکسن های چینی در مصر نیز گزارش شده است؛‌ دستیار وزیر بهداشت مصر اعلام کرده است که حدود 3000 داوطلب در آزمایش بالینی واکسن چینی شرکت کرده اند و تاکنون هیچ گونه عوارض جانبی جدی در استفاده از این واکسن ها مشاهده نشده است.

اخیرا اثربخشی واکسن کرونای تولیدی شرکت «سینوواک» چین در برزیل نیز گزارش شده است؛ از طرف دیگر، آزمایش های بالینی مربوط به فاز سوم واکسن کرونای سینوواک چین در اندونزی و ترکیه در جریان است.

ذخیره و لجستیک واکسن های کرونای تولید شده بر اساس تکنولوژی mRNA به محیطی با درجه دمای منفی 70 درجه سانتی گرادی نیاز دارند و این در حالیست که واکسن های کرونایی که بر اساس ویروس کشته و ضعیف شده کرونا تولید می شوند را می توان در یخچال های خانگی و برای مدتی طولانی نگهداری کرد؛ صرف نظر از این موضوع که ایران از چه طریقی این نوع واکسن های خود را تامین خواهد کرد، باید گفت که توزیع و حمل و نقل این نوع واکسن ها برای ایران امری به مراتب آسانتر خواهد بود.

با این حال، بزرگترین چالشی که ایران در زمینه تهیه واکسن کرونا همچنان با آن روبرو است، تحریم های اعمال شده ارزی و بانکی آمریکاست؛ این تحریم ها و محدودیت ها باعث می شوند که امکان واردات واکسن ها و داروها به ایران وجود نداشته باشد و یا اینکه واردات آنها بسیار پرهزینه تمام شود.

در این بین، باید گفت که تعهد آمریکا در ارتباط با معافیت واردات کالاهای انسان دوستانه از فهرست تحریم های ایران، ادعایی کاملا کذب و واهی است!