ایران ، افغانستان و تاجیکستان دارای کوههای مرتفع ، مناطق آلپی و بیایانی هستند که این مناطق از نظر شرایط حمل و نقل و زندگی نامناسب و فاقد امکانات اولیه پیشرفت اند؛ با این وجود، برخی از این مکان ها همچنان مسکونی هستند؛ چطور مردم این منطقه می توانند از فقر نجات پیدا کنند و به ثروت برسند؟

این یک مشکل جهانی است که همه کشورها را به ستوه آورده است؛ دولت چین بعد از سال ها تلاش و کاوش، راهی برای جا به جا سازی و فقرزدایی پیدا کرده است که می تواند به عنوان یک مرجع توسط کشورهای مربوطه در نظر گرفته شود.

مقامات کمیسیون توسعه و اصلاحات ملی چین در تاریخ 3 دسامبر (پنج شنبه هفته گذشته) با حضور در یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام کردند که در طول 5 سال اخیر، بیش از 9.6 میلیون نفر از مردم فقیر این کشور به خانه های جدیدشان نقل مکان کرده اند و از طریق این جابه جایی ها، فقرزدایی هدفمند محقق شده است؛ این، پیروزی مهمی برای چین در زمینه مقابله با فقر محسوب می شود؛ تصور کنید! 9.6 میلیون نفری که در راستای اجرای فقرزدایی در چین جابه جا شده و به خانه های جدید منتقل شده اند معادل جمعیت متوسط یک کشور هستند!

جابه جایی و نقل مکان در راستای اجرای پروسه فقرزدایی، یک پروژه خاص است که دولت برای از بین بردن فقر در مناطقی که فاقد دسترسی به آب و خاک مناسب و امکانات اولیه پیشرفت بوده اند، اجرایی کرده است؛ دولت چین از اواخر سال 2015 میلادی فقرزدایی از طریق نقل مکان را به بخش مهم روند فقرزدایی هدفمند خود تبدیل کرد و «مهاجرت و کوچ بزرگی» به راه انداخت و سرنوشت حدود ده میلیون نفر را تغییر داد؛ این یک پروژه عظیم با وظایفی بسیار دشوار است که در عین حال با مقاومت برخی مفاهیم و طرز فکرهای سنتی خانوارهای فقیر نیز روبرو شده است.

با در نظر گرفتن شرایط نامناسب زندگی و وقوع بلایای طبیعی مکرر، به نظر می رسد که از نظر منطقی اجرای پروسه فقرزدایی بعید باشد چرا که با توجه به شرایط نامناسب موجود، نیاز به جابه جایی و نقل مکان وجود دارد؛ با این حال، در زندگیواقعی، برخی از فقرایی که زندگی سختی دارند، در عین حال از نظر باورهای سنتی، اینطور فکر می کنند که نمی توانند سرزمین مادری اشان را ترک کنند! در این بین، افراد سالخورده ای هستند که به زندگی در سرزمین مادری اشان عادت کرده اند ولی مجبور به جابه جایی اند و از عدم سازگاری با شرایط جدید می ترسند.

از طرف دیگر، برخی از افراد فقیر نیز نگرانند که هزینه های زندگی آنها بعد از این نقل مکان ها بیشتر شود به طوری که شکایت آنها این است که خرید یک مشت پیاز هم برای آنها هزینه بردار باشد.

دوات چبن برای آن دسته از خانوارهای فقیری که تمایلی به نقل مکان ندارند، اجباری اعمال نمی کند و از کادرهای اجرایی خود خواسته است که این قشر از فقرا را با حوصله مجاب و قانع کنند و کارهایشان در این مسیر را با جدیت و به درستی پیش ببرند.

منطقه «هانبین» در  شهر «آنکانگ» واقع در استان «شانشی» در کوهستان «چین لین » قرار دارد و تنها شهرستان استان شانشی است که بیش از صد هزار نفر جمعیت فقیر دارد؛ پروسه فقرزدایی در این منطقه با نقل مکان شروع شد؛ روستاییان دهکده «ما نی» در این منطقه، در ابتدای اجرای پروسه فقرزدایی و جابه جایی، تمایلی به پایین رفتن از کوه نداشتند؛ اما « وی چه » مسئول فقرزدایی در این دهکده، با صبر و حوصله، خانه به خانه رفت و حتی به خانوارهای فقیر اعلام کرد که اگر در کوهستان هم زندگی کنند، باز هم همیشه امکان برگشت آنها وجود دارد و آب پای کوه، شیرین و زندگی و خدمات درمانی راحت در دسترس است.بعد از این تعاملات نزدیک و مکرر بود که نهایتا خانواره های فقیر با نقل مکان خود موافقت کردند به طوریکه در حال حاضر فقر در دهکده مانی از 43.6 درصد به 2.37 درصد رسیده و کاهش پیدا کرده است.

راز ثروتمند شدن و یا نشدن در این مسیر به عملکرد کادرها و کارمندان بستگی دارد؛ در عرصه مقابله با فقر، کارمندان مردمی مانند «وی جی» نقشی اصلی را در تبلیغ و ترویج سیاست های فقرزدایی و پیشبرد روند اجرای پروژه های فقرزدایی ایفا می کنند؛ دولت های سطوح مختلف در چین اقدام به تاسیس دفاتر فقرزدایی کرده اند؛ علاوه بر کارمندان تمام وقت متخصص در حوزه فقرزدایی ، کارمندان دولتی بیشتری نیز هستند که زندگی خود را وقف اجرای فقرزدایی کرده اند.این کارمندان عموما یک یا چند مسئولیت کمکی بر عهده دارند و حتی برخی از آنها به اعماق مناطق کوهستانی دور دست می روند و مدیریت حزبی دهکده را برعهده دارند و به مردم محلی در روند اجرای فقرزدایی و دستیابی به ثروت کمک می کنند.

در ارتباط با نگرانی برخی از این خانوارهای فقیر درباره هزینه های زندگی، باید گفت حقیقتا، هزینه های ساخت خانه های جدید برای این قشر جهت اسکان مجددشان، از سه طریق سرمایه گذاری های دولت مرکزی، بودجه دولت محلی و سرمایه خود کشاورزان تامین می شود.

هزینه ای که کشاورزان پرداخت می کنند، از ده هزار یوان فراتر نمی رود؛ خانوارهای فقیری نیز که شرایط زندگی فوق العاده دشواری دارند، از پرداخت هر گونه هزینه ای کاملا معاف هستند؛ علاوه بر این، پرداخت یارانه برای خانوارهای نقل مکان داده شده نیز در نظر گرفته شده است؛ دولت در حال حاضر یارانه ای با مبلغ بین 7 هزار تا 10 هزار یوان برای هر نفر در نظر گرفته است.

افراد جا به جاشده در روند اجرای پروسه فقرزدایی، عادت کرده بودند که در مناطق دور افتاده کوهستانی که امکان عبور و مرور در آنجا نبود و دسترسی اطلاعاتی محدودی نیز داشت، زندگی کنند؛ بیشتر این افراد، باورهای قدیمی دارند و فاقد مهارت های نوین و امروزی اند؛ دولت های مناطق مختلف در چین سعی می کنند فرصت های آموزش مهارت های شغلی را برای این مهاجران فراهم کنند تا توانایی های اشتغال آنها بالا رود؛ علاوه بر این، از طرف دیگر اقدامات پشتیبانی صنعتی نیز به منظور افزایش قابلیت های کارآفرینی برای مردم و گسترش کانال های افزایش درآمد آنها اجرایی شده اند تا امکان جابه جایی، زندگی با ثبات و پایدار و فرصت ثروتمند شدن برای این مردم فراهم شود.

خبرنگار بخش فارسی رادیو و تلویزیون مرکزی چین در سفر ماه سپتامبر خود به «نینگشیا»، شاهد بود که مهاجران محلی در دهکده های جدید، صنایع پر مشغله ای مانند کارگاه های فقرزدایی، مزارع گوجی و پایگاه های پرورش گاو و گوسفند ایجاد کرده اند که نه تنها مشکل اشتغال محلی روستاییان را حل کرده بلکه محصولات کشاورزان محلی، باعث توسعه اقتصادی این محل نیز شده است.

«آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل تاکید کرده است که کاهش هدفمند فقر، تنها راه کمک به فقیرترین مردم و دستیابی به اهداف کلان برنامه توسعه پایدار 2030 است؛ تجربه چین در این زمینه می تواند آموزه های مفیدی را در اختیار سایر کشورهای در حال توسعه قرار دهد.

کاهش فقر از طریق جا به جایی و نقل مکان، نه تنها شرایط و محیط زندگی فقرا را تغییر داده است، بلکه فرصتهای بیشتری جهت پیشرفت آنها فراهم آورده و دیدگاه های ذهنی این قشر را از اساس تغییر داده است؛ علاوه بر جابه جایی و نقل مکان، چین در اجرای اقدامات دیگر مانند کاهش فقر با کمک تجارت الکترونیک، فقرزدایی از طریق توسعه صنعت اکولوژیکی و همکاری با غرب و شرق در مسیر کاهش فقر موفق عمل کرده است.

چین تمایل دارد که هر چه بیشتر تجارب خود در زمینه کاهش فقر را با کشورهای سراسر جهان به اشتراک بگذارد و مشارکت بیشتری در فقرزدایی جهانی داشته باشد.