اگر قرار به مرور روند اصلاحات و درهای باز چین در 30 سال گذشته باشد حتما باید به «مناطق ویژه اقتصادی» اشاره شود. این مناطق به عنوان نمونه های آزمایشی و پنجره های درهای باز به روی خارج برای توسعه اقتصادی چین نقش بسیار مهمی ایفا کرده است. می توان گفت اگر این مناطق ایجاد نمی شد، اصلاحات و درهای باز به دستآوردهای کنونی نمی رسید.

تا اواخر دهه 70 قرن بیستم در چین همچنان نظام اقتصاد برنامه ای اجرا می شد که طبق آن حکومت مرکزی موضوع، میزان و شیوه تولید را تعیین می کرد. این امر در ابتکار کارکنان و مدیران تأثیرات منفی زیادی به جا می گذاشت و امکان توزیع منطقی ابزار تولید وجود نداشت. همزمان سومین انقلاب فناوری نوین روی می داد. اقتصاد بسیاری از کشورهای توسعه یافته غربی و برخی کشورهای اطراف چین مانند ژاپن و کره جنوبی نیز به سرعت توسعه می یافت. در چنین شرایطی، رهبران زمان چین پی بردند که به منظور توسعه چین نمی توان منزوی از باقیِ جهان ماند و باید درهای کشور را به روی خارج باز کرد. در نوامبر سال 1977 میلادی زمانی که دن شیائو پین طراح اصلی سیاست های اصلاحات و درهای باز چین از استان گوان دون بازدید می کرد، شن جن که در آن زمان یک دهکده کوچک ماهیگیری بود توجه او را به خود جلب کرد. در آن زمان درآمد سرانه روزانه کشاورزان محلی کمتر از یک یوان بود، اما در هنگ کنگ که تنها یک رودخانه با شن جن فاصله داشت، این درآمد به 60 دلار هنگ کنگ می رسید. دولت چین به منظور کاهش این فاصله تصمیم گرفت شن جن، جو هایی، شن تو و شیا من را به عنوان مناطق ویژه صادرات و چندی بعد به مناطق ویژه اقتصادی تبدیل کند. در سال 1988 نیز منطقه ویژه اقتصادی هایی نان به ردیف آنها پیوست.

با روحیه نوآورانه مردم و پس از 30 سال شن جن به چهارمین شهر بزرگ و مدرن چین از لحاظ حجم کل اقتصادی، شیا من به یک شهر مدرن مشهور بین المللی درزمینه صنایع و تجارت و گردشگری تبدیل شده و جو هایی، شن تو و هایی نن نیز توسعه زیادی پیدا کرده و تجربیات موفق زیادی را در اجرای سیاست های درهای باز اندوخته اند.

هدف از اجرای سیاست های اصلاحات و درهای باز مدرنیزه کردن کشور، ثروتمندتر کردن مردم و ایجاد مناطق ویژه اقتصادی بود که در پی ثروتمند شدن برخی از مردم این انگیزه به دیگران نیز سرایت می کرد و سرانجام ثروتمند شدن همه مردم محقق می شد. بر این اساس، چین رهنمودهایی راهبردی مانند «توسعه شرق پیش از مناطق دیگر»، «خیزش مرکز»، «عمران غرب» و «رستاخیز شمال شرق» تدوین و مسیر اصلاحات و درهای باز تدریجی را انتخاب کرد. در نتیجه اجرای این رهنمودها، میانگین رشد ارزش کل تولیدات داخلی چین از سال 1979 تا 2007 میلادی به بیش از 9 درصد رسید، درآمد سرانه مردم از 190 دلار در سال 1978 به 2360 دلار در سال 2007 افزایش یافت و جمعیت فقیران در روستاها در این مدت از 250 میلیون نفر به 20 ملیون نفر کاهش یافت.

همراه باز شدن همه جانبه درهای چین به روی خارج، در سومین پلنوم شانزدهمین دوره کمیته مرکزی حزب کمونیست چین که در اکتبر سال 2003 برگزار شد، مطرح شد که مناطق ویژه اقتصادی همچنان نقش پنجره و نمونه آزمایشی دارند. بنابراین، مضامین جدیدی بر توسعه مناطق یاد شده تزریق می شود.

در سال 2008 بحران مالی جهانی به چین نیز آسیب هایی وارد کرد. اما موسسات منطقه ویژه اقتصادی شن جن به دلیل انعطاف پذیری زیاد و ابتکار عمل، برای مقابله با این بحران آمادگی داشتند. علت آن این است که موسسات این منطقه از قبل به ارتقای سطح صنعتی و نوآوری مستقل پرداخته بودند. این امر باعث شد که موسسات چینی مسیر توسعه خود در آینده را پیدا کنند و نشان می دهد که مناطق ویژه اقتصادی همچنان پیشگام اصلاحات و درهای باز چین هستند.

به گفته هو جین تائو رییس جمهوری خلق چین اصلاحات و درهای باز انتخاب سرنوشت ساز چین کنونی و مسیر حتمی توسعه سوسیالیسم با ویژگی های چین و تحقق رستاخیز ملت چین می باشد.