غارهای " دون هوانگ " واقع در
شمال غرب چین گنجینه هنری بزرگی
محسوب می شود و
پردامنه ترین غارها در میان
چهار گروه غارهای چین است . در
این غارها هنر حکاکی سنگ
بیش از ده سلسله چین در نزدیک
به یک هزار سال گذشته نشان داده
شده است و نیز
پردامنه ترین خرابه های مذهب
بودای جهان می باشد که بطور
کامل حفظ شده است
.
در
حومه شهر " دون هوانگ " استان "
گان سو " واقع در شمال غرب چین
کوهی به نام
"
مینگ شا شان " وجود دارد . در
پرتگاه شرقی این کوه ، نزدیک به
دو کیلومتر از جنوب
به شمال غارهای پنج طبقه حکاکی
شده است . این غارها بسیار با
شکوه بوده و غارهای
معروف " مو گائو کو " " دون
هوانگ " جهان نامیده می شود
.
شکل گیری این غارها به سال 366
میلادی باز می گردد . روزی ،
راهب بودایی به نام
"
له جون " به " دون هوانگ " سفر
کرد . در کوه " مینگ شا شان "
نور تابناکی خاصی را
دید . گویی هزاران بودا در میان
این نورها دیده می شوند . راهب
گمان کرد که اینجا
ناحیه مقدسی است . بدین سبب از
مردم خواست روی پرتگاه نخستین
غار بودا را حکاکی
کنند . از آن به بعد ، پس از
گذشت چند سلسله شمار غارها
بیشتر شد و تا سلسله " تانگ
"
در قرن 7 جمعا به بیش از یک
هزار رسید . بدین سبب " مو گائو
کو " " هزار غار بودا
"
نیز نامیده می شود
.
"
مو گائو کو " کاخ هنری است که
معماری ، نقاشی روی دیوار و
حکاکی در آن متمرکز
است . مردم سلسله های مختلف
هنگام حکاکی در داخل غارها
بسیاری مجسمه های بودا را
ساخته و روی دیوار نقاشی کردند
. با وجود تحولات تاریخی و
تخریب مصنوعی ، تا امروز
کماکان نزدیک به 500 غار در "
مو گائو کو " و نقاشی روی دیوار
حدود 50 هزار متر
مربع و بیش از 2000 مجسمه بودا
حفظ شده است . مجسمه های " مو
گائو کو " به ژست های
مختلف و لباس های گوناگون ویژگی
های دوران مختلف را نشان می دهد
. نقاشی روی دیوار
"
مو گائو کو " بسیار پرشکوه است
. اگر همه این نقاشی ها به
یکدیگر وصل شود ، به
دالان نقاشی شده 30 کیلومتری
تبدیل می شود
.
"
مو گائو کو " در منطقه ای
دوردست در چین واقع است . بدین
سبب در سده های
گذشته مورد توجه مردم قرار
نگرفت. اما در اوائل قرن 20
پیدایش یک انبار کتاب مرموز
باعث شد که مردم " مو گائو کو "
را کاملا کشف کنند و با آن آشنا
شوند
.
در سال 1900 میلادی ، یک مسوول
بخش مدیریت " مو گائو کو " بطور
غیر منتظره یک
اتاق محرمانه پیدا کرد . این
اتاق بعدها " غار ذخیره کتاب
مقدس بودا " نامیده شد
.
در داخل این غار کوچک که طول و
عرضش سه متر است ، حدود 50 هزار
اثر باستانی مانند
کتب مقدس بودا ، پارچه های
ابریشمی ، نقاشی ها و پارچه های
دارای نقاشی بودایی گل
دوزی شده پیدا شد . موضوع این
آثار که حدود قرن 4 تا قرن 11
میلادی پیش بود ، شامل
تاریخ ، جغرافیا ، سیاست ، ملت
، نظامی ، زبان ، هنر ، ادبیات
، مذهب ، دارو و علم
چین ، آسیای مرکزی، آسیای جنوبی
و اروپا است و " کتاب دائره
المعارف قرون وسطی
"
نامیده می شود
.
مرد
پس از آنکه غار کتاب مقدس بودا
را پیدا کرد ، بعضی آثار
باستانی را از غار
بیرون آورده و فروخت . سپس
متوجه شد که در داخل " مو گائو
کو " کتب مقدس و با ارزشی
نگهداری می شود . بعدها سیاح
کاشف کشورهای مختلف وارد شهر "
دون هوانگ " شدند . به
سبب آنکه دولت سلسله " چینگ "
در آن زمان بسیار ضعیف بود ، در
نزدیک 20 سال سیاحانی
از روسیه ، انگلستان ، فرانسه ،
ژاپن و آمریکا نزدیک به 40 هزار
کتاب مقدس بودا و
بسیاری نقاشی های روی دیوار و
مجسمه ها را از شهر " دون هوانگ
" دزدیده و خسارات
عظیمی به " مو گائو کو " وارد
آوردند . اکنون کشورهای
انگلستان ، فرانسه ، روسیه ،
هند ، آلمان ، دانمارک ، سوئد ،
کره جنوبی ، فنلاند و آمریکا
آثار باستانی " دون
هوانگ " را حفظ می کنند و این
آثار دو سوم آثار باستانی غار
ذخیره کتاب مقدس بودا
را شامل می شود . بعضی
کارشناسان چین در شرایط سخت
شروع به مطالعات کتاب های " دون
هوانگ " کردند . در سال 1910
میلادی ، نخستین کتاب مطالعات "
دون هوانگ " منتشر شد
.
این کار نشانگر تاسیس رشته "
دون هوانگ " شناسی است . در سال
های گذشته کارشناسان
کشورهای مخلتف علاقه زیادی به
هنر " دون هوانگ " نشان داده و
به مطالعاتی پرداخته
اند . اما کارشناسان چین در این
زمینه دست آوردهای چشمگیری حاصل
کرده اند . دولت
چین به کار حفاظت از " مو گائو
کو " به عنوان گنجینه فرهنگ این
کشور بسیار اهمیت می
دهد . در سال 1950 میلادی ،
دولت چین " مو گائو کو " را در
صفوف نخستین گروه اداره
مورد حفاظت سراسر چین قرار داد
. در سال 1987 میلادی ، " مو
گائو کو " وارد فهرست
آثار باستانی فرهنگی جهان
یونسکو شد . اکنون در مقابل "
مو گائو کو " مرکز نمایش
هنر " دون هوانگ " تاسیس و بعضی
غارهای مصنوعی برگرفته از
غارهای واقعی ایجاد شده
است . با این کار آثار باستانی
غارها مورد حفاظت قرار می گیرد
. مسافران خارجی
غارهای " مو گائو کو " را چنین
ارزیابی می کنند : "بزرگترین
گنجینه موجود هنر مذهب
بودا در جهان
" .