قرقیزیهای چین عمدتا
در منطقه خودمختار اویغور سین
جیانگ واقع در شمال غرب چین زندگی
می کنند و معتقد به دین اسلام
هستند . این ملت بیش از 140 هزار
نفر جمعیت دارد .
کتاب حماسی این ملت
" ماناس " نام دارد که کتابی
بسیار بزرگ است . به گونه ای که
شمار نوسیندگان و ناشران آن به
دهها هزار تن می رسد . قرن های
متمادی بود که ماناس کماکان به
صورت کتابی کامل در نیامده بود و
هیچ کسی نمی توانست آنرا کاملا
بخواند . اینکه در دهه 80 قرن
گذشته شخصی سالخورده قرقیزی به
نام "جوسوپو مامایی" با بیش از 3
سال زحمت و مشقت و با اتکا به
نیروی محافظه فوق العاده قوی
توانست بیش از 115هزار بیت از
حماسه ماناس را بخواند .
در سال 1995میلادی
حماسه ماناس به زبان قرقیز به چاپ
رسید . در حقیقت ماناس مروارید
درخشانی از گنجینه ادبی ملت قرقیز
است که داستان های جنگ هشت نسل از
خانواده ماناس را که بمنظور وحدت
اقوام پراکنده و همبستگی ملل دیگر
و مقابله با تجاوزخارجی صورت
گرفته ، توصیف کرده است . ماناس
محصول قرن های 10 تا 13میلاد است
. این رزمنامه 18جلد و بیش از 2
میلیون و 400هزار واژه دارد ، این
حماسنامه نه تنها حاوی اشعار رزمی
است بلکه دایره المعارفی برای
پژوهش و تحقیقات تاریخی ،
جغرافیایی ،مذهبی ،اقتصادی و
اجتماعی و زبان قرقیزی محسوب می
شود .
امروزه در سرزمین
پهناور غربی سین جیانگ در هر نقطه
قرقیزی نشین صدای سرود " ماناس"
به گوش می رسد . در کشورهای خارجی
مانند روسیه و قرقیزستان ،
تاجسکستان و ازبکستان تاریخ پژوهش
و تحقیق درباره ماناس بسیار
طولانی است و بسیاری از
تاریخدانان جهان در خصوص این
حماسه دست به تحقیقاتی زده اند .
طولی نکشید که قطعات ماناس به
زبان های چینی، انگلیسی ،
روسی،فرانسوی ، آلمانی و ژاپنی و
غیره ترجمه شد . لکن اکنون چاپ
ونشر ماناس بطور کامل هم به زبان
قرقیزی با همت آقای جوسوپو در
محافل حماسه شناسان جهان ایجاد
کرده است .
آنچه شایان است ذکر
شود اینکه این رزمنامه برای پژوهش
تاریخ قرقیز و تاریخ مبادله ملل
آسیای میانه نقش مهمی ایفا خواهد
کرد و همین امر باعث می شود تا
نقش مهم آن بیش از پیش برای جهان
و جهانیان آشکار گردد.
"جوسوپو "امسال
87سال دارد ، وی در دهکده ای کوچک
در شهرستان" آهاچی" منطقه
خودمختار سین جیانگ به دنیا آمد .
از دوران کودکی جوسوپو تحت تاثیر
فرهنگ مردمی و باستانی ملت
قرقیزقرار گرفت . جوسوپو از هشت
سالگی خواندن "ماناس" به زبان
قرقیزی را آموخت . تا اینکه در
17سالگی توانست بسیاری از قطعات
ماناس را بطور متوالی بخواند.
لیکن ملت قرقیز چین برطبق فرمان
نیاکان متعقد است که ماناس کتابی
مقدس است و هیچ کسی تا قبل از 40
سالی نمی تواند آشکارا و در هر
محلی این شعار حماسی را بخواند .
در غیر این صورت
بلایا و حوادث ناگواری روبرو
خواهد شد . جوسوپو آرام و به سرعت
و با رنج و مشقت فراوان به کار
خود ادامه داد و انتظار داشت که
بتواند بزودی برای هم ولایتی های
خود ماناس را قرائت کند . روزی که
جوسوپو سالها در انتظار آن بود
فرا رسید ، سال 1958میلاد جوسوپو
40ساله بود و توانست برای اولین
بار عینا اشعار ماناس را برای
مردم بخواند . مردم قرقیز از نقاط
مختلف برای شنیدن سرود جوسوپو
سوار بر اسب به گرد یکدیگر جمع
شدند. چه آنکه جوسوپو با قلبی
مملو از احساسات این سرود را می
خواند و مردم همگی اعتقاد داشتند
که شنیدن سرود جوسوپو از بهترین
لذتهای هنری است . جوسوپو آنقدر
با مهارت ماناس را می سرود که
توجه محافل حماسی و حماسه شناسان
چین را به خود جلب کرد. اما آنچه
شایسته در ذکر است اینکه در چند
قرن اخیر ،ناشران ماناس از
کشورهایی مانند چین ؛ قزاقستان ،
قرقیزستان ، ترکیه ،هند و غیره
تمایل داشتند ماناس را بطور کتابی
کامل در آورند . اما این آرزو تا
مدتهای طولانی محقق نشد .
جوسوپو از بهار تا
پاییز ، از زمستان تا تابستان
ماناس را خوانده و خواند. به گونه
ای که گاهی اوقات برای سرودن فصول
حماسی شبانه روز می خواند و آنان
که مسئول نت برداری بودند ، شیفت
به شیفت کار خود را ادامه می
دادند . تا اینکه سرانجام جوسوپو
بطور متوالی و با تلاش بیش از
1300روز و تا مارس سال 1983میلادی
توانست تمامی ماناس را بخواند .
بد نیست بدانید که کتاب حماسی
ماناس 14برابر حماسه "هومر" و
مشتمل بر واژه های بسیاری است .
به همین سبب کار منظم و بررسی
واژه های کتاب حماسی ماناس خیلی
پیچیده و مشکل بود. تا اینکه در
اواخر سال 1995 میلادی اشعار
حماسی ماناس به زبان قرقیزی در
8قسمت و 18جلد چاپ و نشر شد .
آری دست آورد جوسوپو
توجه محافل حماسی و حماسه شناسان
جهان را جلب کردو سال 1995 در
جشنواره بزرگداشت هزارمین سالگشت
ظهور ماناس در قرقیزستان مورد
احترام و ستایش قرار گرفت و در
سال 1997 قرقیزستان عنوان "هنرپیشه
خلق" یعنی بالاترین عنوان افتخاری
این جمهوری را به جوسوپو اعطا کرد
.
اکنون جوسوپو ریییس
افتخاری فدراسیون ادب و هنر منطقه
خودمختار ایغور سین جیانگ و محقق
عالی انجمن پژوهش ماناس چین است ،
او اظهار امیدواری می کند که روزی
فرا رسید که فیلم ها یا سریالهایی
از روی حماسه ماناس تهیه شود تا
مردم بیشتر با فرهنگ ملت قرقیز
آشنا شوند . |