اشعاردرخشان سلسله تان

جالب است بدانید که چین در واقع کشور شعر است وتاریخ اشعار آن بر حسب یاداشت های که بر روی کتیبه ها نگاشته شده به حدود 3 هزار سال پیش باز می گردد و در این میان اشعار سلسله امپراتور تان در تاریخ ادبیات چین مرواریدی درخشان به شمار می رود.

علاقه مندان به تاریخ یقینا مطلع اند که سلسله تان یکی از سلسله های مهم در تاریخ چین است. چه آنکه در این دوران چین شاهد شکوفایی و رونق اقتصادی ، آرامش و ثبات اجتماعی و حصول کامیابی های درخشان فرهنگی و هنری به خصوص رونق گرفتن اشعار باستانی بود. در واقع آفرینش اشعار در سلسله تان یکی از مضامین مهم فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی این سلسله محسوب می شود.

در اثر کلاسیک ادبی به نام " کلیات اشعار سلسله تان " که هم اکنون نیز رواج دارد جمعا حدود 50 هزار قطعه شعر از بیش از200 شاعر جمع آوری شده است. درمیان این شاعران شایسته است از " لی بای " ، " دو فو " ، " بای تسو ای " و جمعی دیگر که از شهرت جهانی برخوردارند نام برد.

به طور کلی شکل گیری اشعار در سلسله تان تقریبا به 4 مرحله تقسیم می شود.

دوره اول سلسله تان ، دوره دوم تان شکوفا ، دوره سوم ، دوره میانه تان و دوره چهارم مرحله نهایی تان.

دردوران اولیه سلسله تان یعنی بین سالهای 617 تا 712 اشعار اساسا آمیزیشی از افسردگی در عین حال طراوت وشادابی بود. لکن فاقد احساسات واقعی و مضمون اجتماعی مناسب. با وجود این از لحاظ هنری ، 4 شاعر نمونه وقت " وان بو " ، " یان جون " ، " لو جائو لین " به تدریج وزن وقافیه اشعار را ترتیب دادند و در نتیجه بنای اشعار موزون از این به بعد پی ریزی شد.

لذا در پرتوی مساعی آنان ، سوژه اشعار که غالبا حول فساد و لخرجیهای دربار بود ، به زندگی عوام نیز تسری یافت و سبک نگارش هم از نگارش ملایم و ضعیف به تحریر روشن و زنده با طراوت و تازه بدل شد. " چن تسه آن " برجسته ترین شاعر این دوران محسوب می شود. وی طرفدار احیای سن عالی گذشته یعنی انعکاس زندگی واقعی بود. وی با اشعار نافذ و فاقد هرگونه طمطراق راه پیشرفت اشعار سلسله تان راه هموار نمود.

 

سالهای 712 تا 762 سالهای شکوفای سلسله تان نامیده می شود. این دوران از لحاظ سرودن اشعار و رواج آن ، دوران پررونق و پر از موفقیتهای عالی به شمار می رود.

در این دوران مضامین اشعار بسیار غنی و فراوان بود. مقولاتی مانند ستایش طبیعت ، ستایش قهرمانان ، دلبستگی به زندگی در مرزها و نواحی دورافتاده و تاسف از ناکامیها و بد اقبالیها ، سبک نگارش این اشعار نیز عموما متناوت بود. شاعران بیشماری در این محیط رمانتیک آزادانه و بی پروا به آفرینش اشعار مبادرت ورزیدند و مشترکا " محیط تان شکوفا و پر رونقی " که نسلهای بعدی را به حیرت انداخت ایجاد کردند.

" لی بای " ، " دو فو " و " وان وی " وعده ای دیگر از جمله مشهورترین شاعران این دوره بودند .

" لی بای " به حق عالی ترین سبک شعر رمانتیک را در سالسله تان نمایندگی می کند. بعدها مردم او را خدای شعر خطاب می کردند. وی درعین داشتن همت بلند سیاسی و دوراندیشی ، روحیه ای جسورانه در قبال پادشاهان و اشراف داشت و هرگز به محدودیتهای اخلاقی فئودالی تن نمی داد. وی دراشعار خود با خصوصیت هنری منحصر به فردی که حاکی از قوه تخیل او بود با زبان واضح و زنده و مبالغه آمیز علاوه بر توصیف روحیه مذکور ، سرزمین خوش و زیبای چین و دوستی و عشق را مورد ستایش قرار می داد و با دلی انکنده از احساس همدردی نسبت به زحمتکشان ، زندگانی آنان را به قالب شعر می کشید.

آقای " دوفو " شاعر رالیست و واقع گرای کبیر سلسله تان بود. احساسات صادقانه ،کوتاهی کلام در عین پرمحتوا بودن از جمله خصوصیات هنری اشعار" دو فو " است. وی در نظارت و بررسی جامعه و سیاست مهارت داشت و سرگذشت دردناک زحمتکشان و رنجبران را به خوبی درک می کرد. " دوفو " در یکی از اشعار خود چنین می گوید " درخانه اشراف بوی گند شراب وگوشت به مشام می رسد ، درحالی که درکنار جاده ها اجساد کسانی که از سرما جان داده اند به چشم می خورد. این بیت از جمله ابیات معروف اشعار در توصیف تفاوت بین ثروتمندان و فقیران است. بعدها اشعار " دوفو " به علت ویژگی های واقعگرایانه یاداشتهای تاریخی که به شکل شعر است مورد توجه قرار گرفت.

از میان شاعران دوران میانه سلسله تان بد نیست به " بی چیو ای " ،" یوان جن " و " لی حه " اشاره کرد و خلاصه هستند بسیاری دیگر از شاعران ممتاز وبرجسته که در این دوران یعنی از سال 762 تا 827 می زیستند. " بای چیو ای " و " وان جن " به علت تاسیس جنبش اصلاحی در سبک نگارششعر در پیشرفت اشعار سلسله تان سهم عظیمی ادا کردند.

" بای چیو ای " از جمله کسانی است که روحیه آفرینش واقعگرایانه " دو فو " را ادامه می دهد. وی در اشعار خود به تمسخر به چنگ آوردن ثروت نا مسروع حمله به اشراف و مقامهای عالی رتبه ، افشای رشوه خوری و زورگویی و ولخرجی و اسراف اشاره می کند و درعین حال در نگارش اشعار خود زبان ساده ، عامیانه و درعین حال زنده و روان و مئوثری به کار می گیرد که مورد پسند وعلاقه خوانندگان قرار گرفته است.

دوران آخر تان یعنی سال 827 تا 859 عصر ، فعالیت شاعرانی چون " لی شان این " و " دو مو " بود. " دو مو " با اشعار تازه و پرطراوت توام با جدیت و حرارتی وصف ناشدنی شور و شعف سیاسی خویش را بیان می داد. " لی شان این " نیز به سهم خود با سرودن اشعار گوناگون و زبان خویش ، زیبایی و افسردگی ودلتنگی را در راه ماموریت به قالب نظم می کشد و البته همواره از اشعارش ، دلبستگی و دل نگرانی و آشفتگی مزاج به مشام ُمی رسد.