تئوری اساسی طب چینی ،جمع بندی و خلاصه نظری درمورد حرکات حیاتیبدن انسان و قانونمندی تغییرات بیماریها می باشد که بطور عمده احکامی مانند " ئین " و " یان " ، عناصر پنجگانه ، " یون چی " و مظاهر ارگانهای درونی و نصف النهارها و همچنین موضوعاتی از قبیل علل بیماری ، تفسیر و تعبیر علت بیماری( بروز و جریان یک بیماری، روش و اصول تشخیص ، اصول و شیوه درمان ، پیشگیری از امراض و حفظ سلامتی و غیره را د ربر می گیرد.

" ئین " و" یان" از مقوله های فلسفه باستانی چین است. مردم از طریق ملاحظه ودیدن پدیده های متضاد بتدریج مفهوم تضاد داخل منقوله " ئین " و" یان " را درک می کنند و با کاهش و یا افزایش نیروی " ئین " و" یان" تغییرات حرکات اشیا را توضیح می دهند. طب چینی با استفاده از نظریه تضا د و وحدت" ئین " و" یان " ، ارتباطات مرکب و بغرنج بین بخش های بالائی و پائینی ، درونی و برونی بدن انسان و بدن انسان و حیات از یکطرف با حلقه های بیرونی مانند طبیعت و جامعه از طرف دیگر را تشریح می کند. تعادل نسبی یگانگی اضداد میان " ئین " و " یان " پایه ای برای حفظ و تضمین فعالیت های عادی بدن انسان می باشد وعدم تعادل و یا برهم خوردن روابط یگانگی اضداد منجر به بروز بیماری در بدن انسان شده و بر فعالیتهای معمولی حیات تاثیر می گذارد. تئوری عناصر پنجگانه ، یعنی مقولات فلسفی پنجگانه چوب ، آتش ، خاک ، طلا و آب ، نسبت اشیای متفاوت در جهان عینی را خلاصه می کند و با الگوی دینامیک توسعه و محدود ساختن پنج عنصر ارتباطات متقابل بین اشیاء و قاعده تبدیل آنها را تشریح می کند. طب سنتی چین بطور عمده با تئوری عناصر پنجگانه ارتباطات کارکرد بین ارگان های حساس بدن انسان و مکانیسم ابتلای به بیماری های در حال عدم تعادل امعاء و احشاء شامل قلب ، جگر ، طحال ، ریه ، معده ، کیسه صفرا ، روده و مثانه را تشریح می کند و نیز برای درمان بیماری های مفید است.

حکم " یون چی" حکمی برای تحقیق و کاوش و آگاهی از تاثیرات تغییرات نجومی ، هواشناسی و آب و هوا در طبیعت بر سلامتی مزاج و بیماری ها می باشد بعبارت دیگر این حکم ، حکمی است که طبق پارامتر نجومی تغییرات آب و هوا در طول سال قانونمندی بروز امراض را محاسبه میکند.

" یون " شامل " یون " چوب ، آتش ، خاک ، طلا و آب می باشد. بعبارت دیگر گردش طبیعت در فصول سال : بهار، تابستان ، تابستان طولانی ، پائیز و زمستان.

"چی" به عوامل آب وهوا در چهار فصل سال از قبیل باد ، سرما، گرما، رطوبت،

خشکی و آتش اشاره دارد.

تئوری مظاهر ارگان های درونی انسان ، فیزیولوژی و تغییرات پاتولوژیک پنج ارگان درونی انسان ( قلب ، جگر ، طحال ، ریه ها و کلیه ها ) ، اعضای ششگانه مجوف و توخالی در بدن ( روده باریک ، روده بزرگ ، معده ، مثانه ، کیسه صفرا و " سان جیاو " و مغز ، مغز استخوان ، استخوان ، نبض ، کیسه صفرا ، جفت و غشای جنینی زنان ) را بطور عمده بررسی می کند.

تئوری نصف النهار ها با تئوری علائم ارگانهای درونی ارتباط فشرده دارد. نصف النهار مجرای گردش انرژی حیاتی و خون بدن انسان است و نقش آن برقراری ارتباط اعضای درونی و برونی و شبکه ای کردن تمام بدن انسان می باشد. در وضعیت پاتولوژی ، کارکرد سیستم نصف النهار تغییر می کند و باعث پیدایش عوارض متقابل و علائم بدنی می شود . از طریق این علایم می توان بیماری های امعاء و احشاء درونی بدن را تشخیص داد.