"من هیچ وقتی تصور نمیکردم که یک پسر فقیر روستایی، روزی بتواند به کشورهای دیگر جهان سفر کند و هنرمقامی شینجیانگ را به نمایش بگذارد." عثمان آمات، میراثدار هنر موسیقی مقامی شین جیانگ موسوم به 12 مقام است که با او درباره اتفاقاتی که در زندگیاش افتاده است صحبت میکنیم.
موسیقی مقامی در مناطق وسیعی از جمله آسیای میانه، جنوب آسیا، غرب آسیا و شمال آفریقا رواج دارد. در شین جیانگ چین نیز، هنر مقامی قوم اویغور به تدریج به شکل یک هنر جامع شامل موسیقی و رقص تبدیل شده است که معروفترین آنها را «دوازده مقام» اویغوری مینامند.
عثمان آمات با افتخار از پیشینه خود و خانوادهاش در هنر مقامی شین جیانگ صحبت میکند: "هم پدربزرگم و هم مادرم هنرمند مقامی هستند. من از کودکی اجراهای آنها را تماشا میکردم و در 5 سالگی برای نخستین بار خواندن مقام را یاد گرفتم. مادرم میگفت که صدای من خیلی خوب است و به همین خاطر من به طور جدی یادگیری موسیقی مقامی را آغاز کردم. "
آموزش هنر مقام از دیرباز به صورت سینه به سینه و از استاد به شاگرد انجام میشد. هنر مقامی شین جیانگ بسیار گسترده و خواندن آوازهای مقامی بسیار دشوار است. در دهه 60 میلادی اطلاعات بسیار کمی درباره مقامها وجود داشت اما عثمان تصمیم گرفت با حاضر شدن در محضر استادان سالخورده و قدیمی این هنر را بیاموزد و پس از دو سال توانست مجموعه مقامهای موسیقی شین جیانگ را بیاموزد.
عثمان برای نخستین بار در دوران راهنمایی روی صحنه رفت و در اجراهای آموزشگاهی بسیار فعال بود. پس از آن نیز وارد مدرسه هنر کاشغر شد و به طور منظم آموختن مقامها را ادامه داد. عثمان میگوید: مسئولان مدرسه خیلی به استعداد او توجه نشان میدادند علاوه بر هدیه دادن یک سهتار شین جیانگی به او، از یک استاد موسیقی خارج از شین جیانگ دعوت کردند تا یک سال به او آموزش بدهد.
کسب و کار هنرمندان موسیقی مقامی اویغوری در دورهای از تاریخ بسیار پر رونق بود اما این هنر به تدریج در طول زمان رو به محو شدن گذاشت و در آستانه تاسیس جمهوری خلق چین، با در گذشتن هنرمندان و میراثداران مقامی قدیمی، این هنر نیز نزدیک بود که از بین برود. در اوایل سال 1951 میلادی، دولت چین کار گردآوری، تنظیم، انتشارت و به طور کلی حفظ دوازده مقام اویغور را آغاز کرد. سال 2005 میلادی، «دوازده مقام» اویغور از سوی یونسکو به عنوان «میراث فرهنگی شفاهی و معنوی بشر» نامیده شد.
عثمان آمات میگوید: «در دوران کودکی من، هنرمندان مقامی تنها میتوانستند به نیازهای اولیه زندگی خود پاسخ دهند. از یک روستا به روستای دیگر میرفتند و با اجرای موسیقی مقامی که کار سادهای هم نیست تنها میتوانستند مقدار ناچیزی پول و یا نان به دست بیاورند." عثمان میگوید او تا کنون بین ششصد تا هفتصد شاگردان تربیت کرده است و همچنان نیز به کار آموزش ادامه خواهد داد تا هنر مقامی اویغور زنده بماند. او امیدواراست شاگردان وی از او پیشی بگیرند تا بتوانند بهتر این "گوهر چین" را به جهان معرفی کنند.