چه چیزی باعث نزدیکتر شدن روابط بین آسیا و اروپا شد؟

شرکت باطری سازی هلند موسوم به لیتیوم وِرکس بایفوربیلدز چندی پیش تصمیم به اجرای پروژه باطری ابَرلیتیوم و ایجاد پایگاه تحقیقاتی با سرمایه گذاری 1.85 میلیارد دلار در چین گرفت. این نه تنها یکی از نشانه های باز شدن بازار داخلی چین به سوی سرمایه گذاران خارجی است، بلکه گام جدید اروپا برای نزدیک کردن روابط با چین به شمار می رود.

از سویی رهبران 51 کشور آسیایی و اروپایی و اتحادیه اروپا و آسه آن روز جمعه پس از پایان نشست دو روزه سران آسیا و اروپا با انتشار بیانیه ای وعده دادند با پافشاری بر تجارت باز و آزاد، با هر گونه حمایتگرایی مقابله خواهند کرد. آنان همچنین ضمن ابراز حمایت خود از برجام، اعلام کردند به مقابله با تغییرات اقلیمی اقدام خواهند کرد.

چه چیزی باعث نزدیکتر شدن روابط کشورهای آسیا و اروپا شده است؟

اولاً اقدامات حمایتگرایانۀ تجاری آمریکا، چالش جدی برای جهان به بار آورده است. این اقدام تنها شامل افزایش تعرفه بر کالاهای چینی نیست، بلکه شامل متهم کردن اتحادیۀ اروپا به کندی در گشودن بازار خود نیز می شود. وزیر بازرگانی آمریکا حتی به اتحادیه اروپا هشدار داده است که صبر ترامپ اندازه ای دارد.

امریکا ظرف یک سال اخیر انتصاب قاضی برای نهاد دادخواهی در سازمان تجارت جهانی را رد کرده است که عملاً سازوکار حل منازعات سازمان تجارت جهانی را از کار انداخته است. امریکا پس از خروج از پروتکل تی پی پی، یونسکو و شورای حقوق بشرسازمان ملل، اکنون هشدار داده است که از فدراسیون جهانی پست هم خارج می شود.

بنا به گفتۀ ترامپ رییس جمهوری آمریکا، دلیل خروج امریکا این است که با کشورش برخورد برابر نمی شود. بی تردید سیاست «اول امریکا» روز به روز ثبات و گردش عادی نظام تجارت چندجانبۀ جهان را تهدید می کند.

کشورهای آسیایی و اروپایی که از اقدامات آمریکا آسیب جدی دیده اند، لازم است برای مقابله با این چالش جدی متحد شوند. موضوع این دور نشست سران اروپا و آسیا هم مشارکت جهانی در مقابله با چالشهای جهانی است.

ثانیا، کشورهای آسیایی و اروپایی غیر از مخالفت با حمایت گرایی تجاری آمریکا به تحقق اتصال قاره های آسیا و اروپا توجه دارند. دو هزار سال پیش، جادۀ ابریشم قاره آسیا و اروپا را متصل می کرد و شکوفایی و صلح به ارمغان آورده بود. چین در سال 2013 میلادی پیشنهاد یک کمربند و یک جاده را مطرح کرد که هدف آن اتصال تأسیسات زیربنایی زمینی و دریایی بین کشورهای مسیر طرح برای پیشبرد تجارت و سرمایه گذاری است.

از سوی دیگر، کشورهای اروپایی و آسیایی در مسایل مهمی که در اوضاع جهان امروز تاثیر می گذارد، قضاوت و سیاست مشابهی دارند. رهبران کشورهای آسیایی و اروپایی دربارۀ مقابله با تغییرات اقلیمی گفتند که از گزارش کمیتۀ ویژۀ تغییرات اقلیمی بین دول سازمان ملل که در آن نسبت به آینده بشر هشدار جدی داده شده است، حمایت می کنند. تلاشهای انجام شده برای جلوگیری از تغییرات اقلیمی کافی نبوده و نمی تواند به اهداف تعیین شده در پروتکل پاریس برسد. رهبران آسیایی و اروپایی نسبت به این وضعیت نگرانی جدی خود را اعلام می کنند.

رهبران آسیایی و اروپایی درباره مسایل هسته ای ایران بر این باورند که دفاع از برجام، احترام به توافقنامه های بین المللی است و نیز با امنیت، صلح و ثبات جامعۀ بین المللی ارتباط دارد. خروج یکجانبه آمریکا از برجام و تهدید کشورهایی که با ایران تجارت کنند به مجازات، چالشی جدی برای امنیت خاورمیانه و جهان ایجاد می کند.

نظم و ترتیب بین المللی بر اساس قواعد، نظام تجارت چندجانبه با محوریت سازمان تجارت جهانی و جامعه بین المللی دارای آینده نگری و مسؤولیت پذیر، با انتظارات آسیا و اروپا و منافع جهان منطبق است.

51کشور آسیایی و اروپایی، 60 درصد جمعیت جهان، 65 درصد تولید ناخالص ملی جهان و 55 درصد ارزش تجارت جهانی را تشکیل می دهند. بدین ترتیب واشنگتن نباید صدای آسیا و اروپا را ناشنیده بگیرد.