اگر دقت کنیم متوجه خواهیم شد که آمریکا به منظور داشتن یک «بهانه مناسب» برای آغاز جنگ تجاری علیه چین، در طول چند ماه گذشته، چندین بار بر گزارش بازرسی "301" تاکید کرده و این گزارش را به عنوان "شاهدی" برای راه انداختن جنگ تجاری علیه چین مورد استفاده قرار داده است. دهم ژوئیه، دفتر نماینده تجاری آمریکا با انتشار "بیانیهای درباره بازرسی 301" باردیگر چین را به " سودجویی و انجام اقدامات غیرعادلانه " در روابط تجاری و اقتصادی با آمریکا متهم کرده است. شاید عدهای مشاهده اعداد و ارقام پیچیده و تکراری دچار سردرگمی شوند اما دروغ هر چقدر هم که تکرار شود به واقعیت تبدیل نخواهد شد.
دوازدهم ژوئیه، وزارت بازرگانی چین با صدور بیانیهای در واکنش به اتهامهای آمریکا درباره " اقدامات غیر عادلانه چین در روابط تجاری با آمریکا، سرقت حق حاکمیت معنوی، انتقال اجباری فناوری"، "تولید چین 2025" و دیگر انتقادهای مورد اشاره در گزارش 301 آمریکا"، آمریکا را " تحریف حقایق" متهم کرد. اگر آمریکا میخواهد به بازی کردن با اعداد ادامه دهد، چین هم میتواند با استفاده از ارقام و اعداد بزرگ، جامعه جهانی را با واقعیت آشنا کند.
بگذارد ابتدا نگاهی بیاندازیم به کسری روابط تجاری، وزارت بازرگانی چین از" کاهش میزان ذخایر مالی داخلی و نقش دلار به عنوان یکی از ارزهای عمده در جهان و همینطور محدودیتهایآمریکا برای صادرات کالاهای فناوری پیشرفته این کشور" به عنوان یکی از اصلیترین دلایل این وضعیت یاد میکند.
عادت فرهنگی مصرف‌کنندگان آمریکایی برای تهیه کالاهای مورد نیاز خود از طریق استقراض و با کمک کارتهای اعتباری، باعث کاهش ذخایر مالی در این کشور شده است. در سه فصل نخست سال 2017، میزان ذخایر مالی خالص آمریکا به ترتیب 1.9 درصد، 1.7 درصد و 2.2 درصد حفظ بوده که تقریبا پایینترین میزان در طول تاریخ بوده است. آمریکاییها نیز که همواره به دنبال مصرف بیشتر هستند و در عین حال میخواستند رشد اقتصادی خود را حفظ کنند به واردات محصولات ارزانقیمت از کشورهای خارجی روی آوردند و به دلیل پاسخگویی چین به این نیاز آمریکا، کسری به طور طبیعی در روابط تجاری دو کشور به وجود آمد. بنابراین، کسری روابط تجاری چین و آمریکا، به خاطر عدم تعادل در ساختار اقتصادی آمریکا و نه به دلیل عدم تعادل در روابط تجاری دو کشور به وجود آمده و پیش از این کسانی مثل پروفسور استفن راچ، استاد دانشگاه ییل آمریکا هشدار داده بود، اگر دولت آمریکا راه حلی برای مشکل کاهش ذخایر مالی خود پیدا نکند و بخواهد چین را قربانی کند، مجبور به تن دادن به معامله با کشورهایی خواهد شد که هزینه تولید آنها بالاتر است و در پی آن باید مالیات بیشتری نیز از مصرف‌کنندگان آمریکایی بگیرد.
در مورد جایگاه دلار نیز باید به این نکته اشاره کنیم که در حال حاضر، بیش از 65 درصد ذخایر ارزی جهان بر پایه دلار است و این واحد ارزی پشتوانه پول بیش از 80 کشور جهان به شمار میرود و همینطور حدود 80 درصد از معاملات بازارهای ارزی با دلار انجام میشود. این واقعیتها یک "حق افراطی مالی" را در اختیار آمریکا گذاشته که بر اساس آن این کشور تصور میکند میتواند با چاپ و تزریق نامحدود دلار به بازار و افزایش بدهی ملی خود بر منافع کشورهای دیگر دست بیاندازد. این رویکرد یکی دیگر از دلایل اصلی ایجاد کسری تجاری عظیم خواهد بود. در واقع تنها با حفظ این کسری تجاری کلان، آمریکا خواهد توانست جایگاه دلار در جهان را به همین شکل حفظ کند.
اما در مورد مسئله محدودیت صادرات فناروی پیشرفته به چین؛ کسری روابط تجاری آمریکا و چین در این زمینه حدود 40 درصد کسری تجاری روابط تجاری دو کشور است و اگر آمریکا حاضر به گشودن درهای بازارهای خود به روی محصولات فناوری پیشرفته چینی شود، این مسئله بیدرنگ حل خواهد شد اما آمریکا با در پیش گرفتن رویکرد جنگ سرد جرأت این کار را ندارد.
موضوع بعدی در این رابطه، اتهام بی اساس "خرید حق مالکیت معنوی" است. در حال حاضر، موارد تحت پوشش شبکه حفاظت از حق مالکیت معنوی به حق انتشار، ثبت نشان تجاری، اختراع، محصول و یا فناوری تجاری، نشان جغرافیایی، گونههای جدید گیاهی و بسیاری موارد دیگر گسترش پیدا کرده است. در عین حال، مبلغ پرداخت هزینه استفاده از حق مالکیت معنوی توسط چین به کشورهای دیگر در مقایسه با سال 2001، سالانه 17درصد افزایش یافته و در سال 2017 به 28 میلیارد و 600 میلیون دلار رسیده است. سازمان حق مالکیت معنونی جهان اخیرا اعلام کرد، چین از طریق "پیمان همکاری ثبت اختراع" 51 هزار پرونده درخواست اختراع ارائه کرده و از این نظر پس از آمریکا در جایگاه دوم جهان قرار دارد. در حال حاضر، چین خواستار تقویت حفاظت از حق مالکیت معنوی شرکتهای چینی از سوی دولتهای دیگر جهان است.
مورد بعد مربوط به ادعای کذب "انتقال اجباری فناوری" است. چین هیچ قانون یا مقرراتی درباره انتقال اجباری فناوری سرمایهگذاران خارجی به چین ندارد و در چهل سال گذشته نیز هیچ توافقنامه‌ای در این زمینه امضا و یا شکایت خارجی در رابطه با این مسئله دریافت نکرده است. در عین حال در روند بررسی ورود سرمایهگذاران خارجی نیز شرطی برای "انتقال فناوری" نگذاشته است.
و در آخر، اگر به انتقاد آمریکا از سیاست "تولید چین 2025" توجه کنیم به این نکته پی خواهیم برد که هدف اصلی گزارش بازرسی 301 آمریکا، تخریب تولیدات فناوری پیشرفته چین و در کل جلوگیری از توسعه چین است. شرکای آمریکا از جمله آلمان برنامه "صنعتی شدن 4.0" را دنبال میکنند پس چرا چین نمیتواند برنامه توسعه صنایع تولیدی خود را در پیش بگیرد؟
