سلسله " شانگ " -- نخستین سلسله ثبت شده در تاریخ چین

در محافل علمی و دانشگاهی چین، سلسله "شیا" نخستین سلسله در روزگار قدیم چین دانسته می شود. اما وضع سلسله "شیا" اساسا در اسناد سلسله های بعدی نوشته شده و تاکنون برهان قاطعی درباره این سلسله حاصل نشده است. نخستین سلسله ثبت شده در اسناد تاریخی چین سلسله " شانگ" است. سلسله "شانگ" درحدود قرن 16 قبل ازمیلاد تاسیس و در قرن11قبل از میلاد سرنگون شد و حدود 600 سال حیات داشت.

در اوایل سلسله "شانگ" بارها پایتخت تغییر کرد و سرانجام شهر"این" ( درکنار شهر"آنیان" استان "حهنان" امروز) پایتخت شد. مطالعات و بررسی ها نشان می دهد که در اوایل سلسله "شانگ" تمدن چین پیشرفت زیادی داشت. ویژگی عمده آن "جیاگوون" ( کبیبه های نگاشته شده روی استخوانها و یا لاک های لاک پشتان) و فرهنگ مفرغ است.

 پیدایش "جیاگوون" بطور تصادفی بود. اوایل قرن 20، یک دهقان دهکده " شیائوتن" واقع در شهر شمال غرب " آنیان" استان "خهنن" لاک های لاک پشتان و استخوان حیوانات را به عنوان مواد دارویی می فروخت. کارشناسان متوجه شدند که روی آن کتیبه هایی نگاشته شده است. چندی نگذشت که کارشناسان چین تائید نمودند که کتیبه های نگاشته شده بر روی استخوان ها و لاک های لاک پشتان شامل واژه های سلسله "شانگ" است. بر ان اساس دهکده "شیائوتن "خرابههای شهر "این" پایتخت سلسله "شانگ" است که در کتابهای قدیمی به آن اشاره شده است.

کشف و استخراج خرابه های  شهر " این" مهمترین کشف اشیای قدیمی چین در قرن بیستم حسوب می شود. ازنخستین دوره کشف در سال1928 میلادی ، در این خرابه ها بسیاری آثار باستانی پر ارزش از جمله "جیاگوون" وظروف مفرغی پیدا شده است. "جیاگوون" به کتیبه های نگاشته شده روی استخوان ها و لاک های لاک پشتان گفته می شود. درسلسله "شانگ" ، پادشاه اعتقاد به فال داشت. استخوان های حیوانات و لاک های لاک پشتان وسیله ای برای گرفتن فال بود. برای این منظور باید قبل از هر چیز گوشت و خون استخوان را ازمیان برداشته، سپس با اره استخوان ها را هموار ساخت. بعد از آن در داخل لاک لاک پشت و یا پشت استخوان با کارد حفره هایی ایجاد می شود. فال بین اسم خود و زمان فال گرفتن وسئوالاترا روی این استخوانها و لاک لاک پشتان حکاکی کرده و سپس با آتش گودالهای روی این استخوان ها و لاک ها را می سوزاند. شکاف باقیمانده "جائو" نامیده می شد. فال بین جهت این شکاف را تحلیل می کرد و نتیجه می گرفت و این نتیجه را روی استخوان ها و لاک لاک پشتان حکاکی می کرد. این استخوان ها و لاک ها به عنوان آرشیوهای رسمی نگهداری می شد.

اکنون، درخرابه های شهر" این" جمعا 160هزار تکه استخوان کشف شده است. بعضی از آنها کامل و برخی تکه های بدون کلمات است. طبق آمار کلمات روی این استخوان ها به بیش از چهار هزار رسیده و کارشناسان حدود سه هزار مورد از آنان را مورد بررسی و مطالعه قرار داده اند. از این میان، کارشناسان درباره بیش از یکهزار کلمه به توافق رسیده اند. کلمات دیگر قابل توضیح و خواندن نیست و یا کارشناسان درباره آن اختلافات نظر دارند. با وجود این که مردم نمی توانند کلیه این کلمات را بشناسند، اما از طریق یکهزارکلمه مذکور، مردم تقریبا می توانند با اوضاع سیاسی ، اقتصادی و فرهنگی سلسله" شانگ " آشنا شوند. کتابی با نام" تیهیونچانگوی " که" لیوئه" در سال 1913 میلادی نوشت، نخستین کتاب درباره "جیاگوون" است. کتاب دیگر با نام "مطالعه جیاگوون" که" گوامواژوا" تاریخ شناس و ادیب معروف چین درسال 1929  میلادی چاپ کرده، کتاب مهم دیگری درباره" جیاگوون" است. اکنون، کسانی مانند استاد "چیوسی گوی " از دانشگاه پکن و استاد "لی شوی چین" از پژوهشگاه تاریخ چین در زمینه مطالعات "جیاگونون" تبحر زیادی دارند.

همانند استخوانهای حکاکی شده، ظروف مفرغی اشیای ویژه سلسله "شانگ" است. ساخت ظروف مفرغی درسلسله "شانگ" توسعه شایانی یافت. شمار ظروف مفرغی ازخاک بیرون آورده شده درخرابه های شهر" این" به حدود چند هزار رسیده است. ازاین میان ظرف چهارپایه " سی مووو" سال 1939 میلادی ازخرابه های شهر" این" از خاک بیرون آورده شده است. وزن این ظرف 875 کیلوگرم و بلندی آن 133 سانتی متر، طول آن110 سانتی متر و عرض آن 78 سانتی متر است. این ظرف یکی از ظروفی است که دوران پرشکوه فرهنگ ظروف مفرغی در روزگار قدیم چین را نمایندگی می کند. مطالعات نشان می دهد که در سلسله "شانگ"، کشور به وجود آمده و مالکیت خصوصی اساسا ایجاد شده است. ازآن زمان، تاریخ چین وارد دوران متمدن شد